پشت پای اروپا‌ به دلقک

در این میان، باید روی پیام‌های خاصی که از سوی ناتو خطاب به کی‌یف مخابره می‌شود، توجهی ویژه داشت! اخیرا استیان ینسن، رئیس دفتر دبیرکل ناتو در مناظره‌ای در شهر آرندال نروژ اعلام کرد که بحث در مورد ملاحظات امنیتی اوکراین پس از پایان جنگ مهم است. او گفت: «فکر می‌کنم یک راه‌حل ممکن برای اوکراین می‌تواند این باشد که خاکش را در ازای عضویت در ناتو واگذار کند.»
در گزارشی که روزنامه نروژی وردنز گانگ از سخنان استیان ینسن منتشر کرده، او خط رسمی ناتو را تکرار کرد. در نهایت تصمیم با اوکراین است که چه زمانی و چگونه مذاکره کند اما پیشنهاد او برای جدایی بخشی از خاک اوکراین فراتر از موضوعاتی است که ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو علنا در مورد آن صحبت کرده است. ینسن اصرار داشت پیشنهاد او نهایی نیست اما می‌تواند یک «راه‌حل ممکن» باشد. او با بیان این‌که «غیرواقعی به نظر می‌رسد روسیه بتواند سرزمین‌های جدیدی را تصرف کند»  افزود چالش این است که اوکراین چه مقدار از سرزمین‌های خود را «می‌تواند پس بگیرد».
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که اوکراین تا‌کنون در چارچوب ضدحملات خود به دستاوردهای بسیار محدود ارضی دست یافته و عملا بازیگر بازنده میدان لقب گرفته است. شکست اوکراینی‌ها در جنگ باخموت را نیز باید به فهرست این ناکامی‌ها اضافه کرد! روسیه میدان‌های مین‌گذاری شده گسترده‌ای ایجاد کرده و استحکامات قوی و نبردهای عمده در سراسر خط‌مقدم، مانع از پیشرفت آن شده است. در چنین شرایطی پیشنهاد رئیس دفتر دبیر‌کل ناتو و شخص استولتنبرگ دبیر‌کل پیمان آتلانتیک شمالی به‌وضوح نشان می‌دهد که بازیگران غربی دیگر قدرت مدیریت میدانی و فرامتنی جنگ اوکراین را از دست داده و مشغول تمرکز بر راهکارهای عینی و عملیاتی در مسیر صلحی اجباری است.

مطالبات تحقق‌نیافته زلنسکی 

چندی پیش دیمیتری کولبا، وزیر خارجه اوکراین در سخنانی تاکید کرد که مقامات غربی، حمایت‌های کافی از اوکراین را در جریان نبرد با روسیه صورت نداده‌اند. رمزگشایی از سخنان کولبا و مواضع مشابه زلنسکی چندان دشوار نیست. مطالبه اولیه مقامات اوکراینی ‌در روزهای نخست نبرد مبنی بر ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز این کشور با مخالفت رسمی سران ناتو مواجه شد. فراتر از آن، در جریان اعمال تحریم‌های انرژی علیه روسیه، برخی اعضای ناتو چه به صورت رسمی و چه غیر‌رسمی تحریم‌های جمعی اعلامی را دور زده و با مسکو وارد معامله شدند. حتی وعده واشنگتن مبنی بر استقرار سامانه موشکی پاتریوت نیز از دید مقامات اوکراینی، نمی‌تواند مصداق یک «حمایت تاثیرگذار» در میدان نبرد باشد. زلنسکی در جریان سفر به واشنگتن دریافت که آموزش استفاده از این سامانه و حتی انتقال اجزای آن به داخل اوکراین ممکن نیست و فراتر از آن، هزینه استفاده احتمالی روسیه از موشک‌های بالستیک (در ازای استقرار سامانه پاتریوت آمریکا) به‌مراتب بیشتر از فواید استقرار این سامانه ناقص آمریکایی است. ماجرا به این نقطه ختم نمی‌شود. اوکراین رسما باید عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا را فراموش کند، زیرا آتلانتیکی‌ها ریسک حضور کشوری که تبدیل به «زمین سوخته» شده را در بین خود نمی‌پذیرند، حتی اگر این کشور قربانی سیاست‌های خود آنها محسوب شود. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در تازه‌ترین سخنان خود تاکید کرده است که کشور متبوعش، عضویت دائم اوکراین در ناتو را نمی‌پذیرد، زیرا این مسأله خط قرمز روسیه و به معنای اعلان جنگ ناتو به مسکو محسوب می‌شود. سرنوشت عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا نیز مشخص است. بسیاری از اعضای این اتحادیه، هرگز حاضر به پذیرش کشوری جنگ‌زده در میان خود نیستند. 

آیا سرنوشت جنگ به معاملات پنهان می‌کشد؟

زلنسکی و کولبا هر دو معتقدند طی ماه‌های آتی فشارهای زیادی از سوی ناتو بر کی‌یف جهت پذیرش صلح با روسیه وارد خواهد آمد و برخی از این فشارها، از اکنون آغاز شده است. بدیهی است که بایدن نمی‌تواند تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ پرونده جنگ اوکراین را باز نگاه دارد، زیرا در این صورت چنین نبردی می‌تواند تبدیل به پاشنه آشیل انتخاباتی دموکرات‌ها شود. فراموش نکنیم که جمهوریخواهان نیز طی ماه‌های اخیر سخت‌ترین انتقادات ممکن را نسبت به فرسایشی‌شدن جنگ اوکراین و هزینه‌کرد دولت بایدن در قبال آن مطرح کرده‌اند که اتفاقا نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اکثر آمریکایی‌ها نیز با نظر جمهوریخواهان در این خصوص موافق هستند. در کنار آنچه ذکر شد، اروپاییان نیز دیگر انعطاف و تاب‌آوری امنیتی خود را در قبال جنگ اوکراین از دست داده‌اند، زیرا فرسایشی شدن نبرد به تبدیل شدن اروپا به کانون بحران‌های بالقوه و بافعل زیادی در حوزه روابط بین‌الملل منجر شده و گارد پکن و مسکو را به صورتی شدیدتر نسبت به گذشته در قبال آنها بسته نگاه داشته است. در چنین شرایطی احتمال دارد سرنوشت جنگ نه به میدان نبرد، بلکه به مذاکرات پنهان ختم شود. درک این موضوع برای رئیس‌جمهور اوکراین بسیار سخت است که کشورش به موضوع معامله‌ای پشت‌پرده و راهبردی میان ناتو و کاخ کرملین تبدیل شود اما ظاهرا این اتفاق در آینده‌ای نزدیک یا دور رخ خواهد داد. طرح موضوع واگذاری بخشی از خاک اوکراین به روسیه از سوی رئیس دفتر ینس استولتنبرگ(دبیر‌کل ناتو‌)، موضوع مهمی است که قطعا تحلیلگران مسائل راهبردی و استراتژیک در دنیا به‌سادگی از آن نخواهند گذشت. اوکراین در این معادله، صرفا یک موضوع معامله است نه حتی یک بازیگر تعیین‌کننده!