2 وزیر و یک شهردار در ضیافت کتاب

صحبت از «یاد یار مهربان» است؛ نمایشگاهی که پنجشنبه‌ای که گذشت دوازده ساله شد. این نمایشگاه که با هدف تجهیز کتابخانه‌های مدارس پایتخت برگزار می‌شود، امسال به مکان سابق خود یعنی بوستان گفت‌وگو بازگشته است. البته به جز مدارس، علاقه‌مندان به کتاب هم می‌توانند از تخفیف 20 درصدی این نمایشگاه استفاده کنند و کتاب بخرند. در مراسم گشایش این نمایشگاه، مظلومیت فرهنگ، اوضاع نگران‌کننده مطالعه و همچنین ناکافی بودن خدمات فرهنگی با توجه به پتانسیل‌های کلانشهر تهران، محور سخنان دو وزیر ارشاد و آموزش و پرورش و البته شهردار تهران بود.

عرضه نزدیک به 20 هزار جلد کتاب

در نمایشگاه امسال 19 هزار و 900 جلد کتاب کارشناسی شده است. نمایشگاهی که 442 ناشر در آن مشارکت دارند و به 1930 مدرسه ابتدایی، 1205 مدرسه متوسطه اول، 1561 مدرسه متوسطه دوم، 294 کتابخانه معاونت اجتماعی، 81 کتابخانه سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و 112 حوزه علمیه اعتبار خرید کتاب اهدا می‌کند.

از 24 هزار عنوان کتاب ارائه شده به نمایشگاه امسال 19 هزار و 900 کتاب با کار کارشناسی و معیارهای علمی، کیفی و ارزشی انتخاب شده است و امسال نوشت افزار مناسب و تولیدات بومی نیز در نمایشگاه ارائه شده است.

در مراسم گشایش این نمایشگاه تفاهم نامه همکاری شهرداری تهران و وزارت آموزش و پرورش با موضوع توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی از سوی محمدباقر قالیباف و علی‌اصغر فانی به امضا رسید.

استفاده از فضاهای مجازی

علی جنتی، وزیر ارشاد در این مراسم با اشاره به سرانه پایین مطالعه در کشور بر استفاده از تمام ابزارها مانند ظرفیت شبکه‌های مجازی برای فرهنگ سازی در این زمینه تأکید کرد و گفت: نگاهی به آمار حضور افراد در کتابخانه‌های عمومی و شمارگان کتاب‌های چاپ شده در کشور به ضعف ما در این مساله گواهی می‌دهد. امسال نسبت به سال‌های گذشته گرچه شاهد توسعه تعداد عناوین منتشر شده هستیم، اما متاسفانه از حیث شمارگان شاهدیم که گاهی کتاب‌های ما با شمارگان ۷۰۰ نسخه منتشر می‌شود.

او ادامه داد: اگر قرار است فرهنگ کتابخوانی در کشور ایجاد شود، نخست باید آن را میان کودکان و نوجوانان ایجاد کنیم. آنچه که در این سن در ذهن آنها نقش می‌بندد در طول سال‌های بعد نیز استمرار می‌یابد به‌همین دلیل مدارس بهترین فضا برای گسترش امر کتاب و کتابخوانی هستند.

او درباره نمایشگاه یاد یار مهربان هم گفت: این اقدام سالانه در تهران نوعی الگو برای استان‌های دیگر است تا بتوانند با ایجاد چنین نمایشگاهی هم زمینه تشویق برای مطالعه را ایجاد کنند و هم به حمایت از بدنه نشر بپردازند.

جنتی در ادامه صحبت‌هایش بار دیگر به فضاهای مجازی اشاره و بیان کرد: باید به سمت توسعه کتاب‌های دیجیتالی و نیز دیگر ابزار موثر از جمله ایجاد بازی‌های رایانه‌ای و استفاده از فضاهای مجازی پیش برویم. در همین زمینه باید از شبکه‌های مجازی اینترنتی نیز که دراختیار ماست، بهترین استفاده را ببریم.

تفاهم‌نامه با 20 دستگاه دولتی

همچنین در این مراسم دیگر عضو کابینه دولت یازدهم یعنی علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش با بیان این‌که افزایش مشارکت‌های آموزش و پرورش با دیگر دستگاه‌های دولتی و غیردولتی راهکار این وزارتخانه برای توسعه فعالیت‌های فرهنگی است، عنوان کرد: این وزارتخانه تاکنون با 20 دستگاه دولتی برای توسعه حوزه فرهنگ اقدام به امضای تفاهم‌نامه‌هایی کرده است.

به گفته فانی، با وجود 105 هزار مدرسه که با تلاش یک میلیون نفر همکار فرهنگی در 752 منطقه آموزشی فعالند و از آنجا که شرایط سنی دانش‌آموزان آنها را آموزش‌پذیر و رفتارپذیر کرده است، آموزش و پرورش مؤثرترین نهاد فرهنگی کشور است.

فانی با بیان این‌که آموزش و پرورش زمینه را در جهت توسعه فرهنگ کتابخوانی در مدارس فراهم کرده است، عنوان کرد: اکنون توسعه کتابخانه‌های کلاسی در مدارس ابتدایی و توسعه کتابخانه‌ها در دوره متوسطه با اولویت مدارس شبانه‌روزی و پژوهش‌سراهای دانش آموزی و کانون‌های فرهنگی - تربیتی آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان در این وزارتخانه دنبال می‌شود.

کم‌کاری برای رشد آگاهی مردم

محمدباقر قالیباف، شهردار تهران هم دیگر سخنران مراسم افتتاحیه نمایشگاه یاد یار مهربان بود. او مظلومیت فرهنگ در سطح نهادها و جامعه را موضوع آغاز سخنان خود قرار داد و گفت: این موضوع آسیب‌های جدی را برای کشور به بار آورده است. بسیاری از فعالان فرهنگی و حوزه نشر بی‌نام و نشان مشغول فعالیت هستند.

قالیباف ادامه داد: در دهه گذشته با تمام توان در موضوع خدمات شهری به شهروندان خدمت رسانی کردیم، گرچه تلاش و بضاعت ما پاسخگوی همه نیاز مردم نبوده است. معتقدیم کلانشهر تهران مرکز سیاسی و فرهنگی جهان تشیع است و از همین رو همواره تلاش کرده‌ایم در کنار وظایف ذاتی خود در زمینه فرهنگ هم حرفی برای گفتن داشته باشیم و رشد و تعالی شهروندان را در نظر بگیریم.

شهردار تهران با اشاره به تاثیر شرایط بد اقتصادی در محرومیت‌های فرهنگ گفت: شهرداری در تلاش است تا با ارائه خدمات فرهنگی به شهروندان در حد توان خود سبد فرهنگی خانوار را بهبود بخشد. فرهنگ جزو مقولات مظلوم کشور ماست و چه در سطح وزارتخانه‌ها و چه در سطح جامعه شاهد این موضوع هستیم و کمتر توانسته‌ایم برای رشد آگاهی مردم بویژه در حوزه کتاب تلاش کنیم.

حجت‌الاسلام شهاب مرادی، رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران هم در این مراسم گفت: با وجود همه تلاش‌ها همچنان تا جامعه‌‌پذیری کتاب و ارتقای فرهنگ مطالعه فاصله زیادی داریم.

او با تاکید بر این‌که کتاب باید تبدیل به کالایی شود که مردم در زندگی و مسائل مختلف به آن رجوع کنند، افزود: یکی از مهم‌ترین مشکلات در این زمینه فرهنگ شفاهی ماست و این‌که افراد اغلب اصل را بر دانسته‌های خود می‌گذارند و نیازی به یادگیری و مطالعه احساس نمی‌کنند. امیدواریم با تلاش همه به سوی جایگاه مطلوب حرکت کنیم و چشم‌انداز مورد انتظار رهبری را تحقق بخشیم.

در این مراسم سید مجید حسینی، مدیرعامل موسسه نشر شهر که متولی اصلی برگزاری این نمایشگاه است، با ارائه آماری گفت: در 12 سال گذشته با اهدای شش میلیون کتاب به مدارس و اختصاص 34 میلیارد تومان اعتبار خرید کتاب به مدارس و کتابخانه‌ها، با احتساب یک میلیون دانش‌آموز تهرانی، سرانه کتاب دانش‌آموزان شش جلد افزایش یافته و هشت میلیون جلد کتاب اهدا شده است.

او با بیان این‌که سال گذشته تورم در حوزه کتاب 25 درصد بوده و امسال به 23 درصد رسیده است، افزود: با همکاری وزارت ارشاد و شهرداری و افزایش بودجه، افت توانایی خرید کتاب نداریم. در سال‌های گذشته میانگین نرخ خدمات هشت برابر شده، اما میانگین قیمت کتاب شش برابر شده است و از این نظر کتاب شرایط بهتری دارد.

این نمایشگاه تا هفتم بهمن از ساعت 9 تا 17 با تخفیف 20 درصدی در بوستان گفت‌وگوی تهران پذیرای کتاب‌دوستان است.