پرونده «جام‌جم» برای ویژه برنامه ماه صفر شبکه نسیم

ز عناوین جهان مرثیه‌‌خوان ما را بس

با دستان کوچکش گوشه چادر مادر را در مشت گرفته و از میان خیل عزاداران خود را به نزدیک صحنه می‌رساند؛ جایی که کسی با پوشیه و رختی سبز و سپید تعزیه امام حسین (ع) می‌خواند و با نوای آهنگین می‌گوید: «باشد محال بیعت او را کنم قبول / تسلیم ظلم کس نشود زاده رسول/ گر پاره‌پاره جسم علی‌اکبرم شود/ گر پایمال نعل فرس پیکرم شود / من صلح با یزید ستمگر نمی‌کنم / بیعت به آن پلید بد اختر نمی‌کنم / به دشت کربلا فردا بلایی می‌شود نازل / که من بسیار زین غم بر حریم خویش نالانم».
کد خبر: ۱۴۲۱۶۷۴
نویسنده نوشین مجلسی - گروه رسانه 

تمام این خاطرات دیداری و شنیداری گوشه‌ای در حافظه‌اش حک و بدل می‌شود به یکی از متفاوت‌ترین مواجهه‌هایش با هنر نمایش و البته هنر آیینی که به وقت محرم هر سال دلش را برای دیدن دوباره شبیه‌خوانی تنگ می‌کند. به‌تازگی تلویزیون برای حفظ این هنر قدیمی پا در میدان گذاشته است و در قالب «مجلس واقعه» نگاهی تازه به تعزیه و موسیقی عاشورایی دارد. راوی این مجالس آریا عظمیمی‌نژاد، آهنگساز است و تهیه‌کنندگی آن را هم سیدمصطفی احمدی به‌عهده دارد. این روایت با همت تعزیه‌خوانان شهیر و برجسته کشور به تصویرکشیده می‌شود و موسیقی عظیمی‌نژاد همراه آن است. درباره این برنامه با محمدرضا خوشرو (مدیر شبکه نسیم)، حسین حاتمی (مجری طرح، مدیر نورپردازی و مدیرتصویربردای)، سیدامیرحسین میرطالب (طراح صحنه) و سیدمحسن هاشمی (تعزیه‌خوان باسابقه) گفت‌وگو کردیم که در ادامه آمده است.

مجلس واقعه، ویژه برنامه ماه صفر شبکه نسیم با مشارکت اداره کل اوقاف و امور خیریه استان تهران است که هر شب در ۱۵ قسمت ساعت ۲۳ از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود. مجلس واقعه، یک برنامه گفت‌وگویی نمایشی است و در هر قسمت یک مجلس تعزیه تلویزیونی در برنامه برپا می‌شود و یک موسیقی عاشورایی ویژه دارد. برای هر قسمت قطعه‌ای ویژه تولید شده است. 

جمعی از بهترین‌ها

حسین حاتمی، مجری طرح، مدیر نورپردازی و مدیر تصویربرداری برنامه مجلس واقعه است که تجربه همکاری با برنامه دورهمی و خندوانه هم دارد. او که به گفته خود در قریب به ۹۰ برنامه تلویزیونی مدیر نورپردازی بوده در این برنامه به خاطر فضای تعزیه کار متفاوت‌تری را انجام می‌دهد. حاتمی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره شکل‌گیری این برنامه بیان می‌کند: آقای سیدمصطفی احمدی که سابقه تهیه‌کنندگی برنامه دورهمی را در تلویزیون دارد، علاقه داشت کاری برای امام‌حسین‌(ع) انجام دهد. این موضوع را با آقای آریا عظیمی‌نژاد مطرح و او هم بیان کرد سال‌ها طرحی را در این حوزه در ذهن داشته است. در ادامه توافقات صورت گرفت. ساختار کلی این برنامه تعزیه است اما همراه با موسیقی‌هایی است که آقای آریا عظیمی‌نژاد برای هر مجلس ساختند. در این برنامه شاهد ۱۵ تعزیه از شهدای دشت کربلا هستیم. البته همان‌طور که می‌‎دانید هر مجلس تعزیه زمان زیادی دارد و به همین علت در این برنامه شاهد بخش‌های کوتاهی از هر اجرا هستیم. 

به گفته حاتمی، برای اجرای این تعزیه‌ها از بهترین تعزیه‌خوانان دعوت شده است. این مدیرتصویربرداری می‌گوید: مثلا دو شمرخوان معروف یا سه حرخوان معروف در ایران داریم که هرکدام بخش‌هایی از تعزیه را می‌خوانند؛ یعنی مخاطب یک تعزیه را از اول تا آخر را نمی‌بیند فقط فرازهای مهمی از تعزیه است که رویش موسیقی‌های خاصی گذاشته شده و یک چیز بسیار متفاوت است. به عنوان مثال، تعزیه حضرت عباس سه ساعت و تعزیه امام حسین چهار ساعت است و هیچ برنامه تلویزیونی‌ای نمی‌تواند تعزیه‌های اصلی را کامل پخش کند. این برنامه بخش‌های مهم این تعزیه‌هاست. در ۱۵ برنامه ۱۱تا ۱۲ تعزیه داریم، چون بعضی‌ها دو قسمت شدند مثل تعزیه حضرت عباس، تعزیه امام‌حسین، تعزیه حضرت علی اکبر و حر. 

حاتمی در مورد انتخاب تعزیه‌خوانان می‌گوید: سیدمحسن هاشمی و مجید خسروآبادی، بزرگ‌ترین تعزیه‌گردانان ایران هستند. سیدمحسن هاشمی، معروف‌ترین حر خوان ایران است. قبل از دهه محرم شروع به ضبط کردیم برای این که اینها در کل محرم و صفر در کشور اجرا دارند. کار افرادی که با کمک این دو عزیز و همکاری جناب سید مصطفی احمدی (تهیه‌کننده) و آریا عظیمی‌نژاد ـــ که نقش راوی را در برنامه دارد ‌ـــ انتخاب شدند، دیده شده و از متخصصان این کار پرسیدیم تا از نظر کیفیت بهترین‌ها باشند. 

در برنامه‌های دیگر به تعزیه خیلی کمتر پرداخته شده با این که یک هنر قدیمی در ایران است. از مجری طرح برنامه می‌پرسیم چرا چنین اتفاقی افتاده و نگاه شما در جذب مخاطب و زنده نگه داشتن این هنر چقدر می‌تواند تاثیر داشته باشد، وی پاسخ می‌دهد: این یک هنر نمایشی ـــ آیینی است و ۵۰۰ تا ۴۰۰ سال در ایران قدمت دارد. اتفاقات این‌چنینی خون و روح تازه‌ای به این هنر می‌دهد. پخش در شبکه‌های اصلی تلویزیون با موسیقی آقای آریا عظیمی‌نژاد می‌تواند برای مخاطب بسیار جذاب باشد. آریا عظیمی نژاد سعی کرده با موسیقی و تمرین‌هایی که با تعزیه‌خوان‌ها داشتند، تغییرات مثبتی را ایجاد کنند. 

حاتمی درباره لوکیشن و همکاری با کارگردانان بنام سینما بیان می‌کند: برنامه را در بهترین لوکیشن ممکن یعنی تکیه نیاوران ضبط کردیم که در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده و کارکردش اجرای تعزیه بوده است. دردسرهایی به لحاظ جابه‌جایی دوربین و... برای‌مان داشت ولی توانستیم در آنجا ضبط کنیم. بعد که تعزیه‌ها تمام شد با اینسرت‌هایی با حال وهوای متفاوت، پلان‌های دیگر را گرفتیم. کارگردان‌هایی که به ما کمک کردند آقای بهرنگ توفیقی، آقای کاظم دانشی و... بودند. از آقای محمدرضا شهیدی‌فر هم مشورت گرفتیم. سعی کردیم از بهترین‌های سینما و تلویزیون استفاده کنیم. آریا عظیمی‌نژاد، ایده خیلی خوبی داشته و آن را پرورانده ولی برای پرورش بیشترش به تیم قوی نیاز داشتیم که به لحاظ میزانسن، قاب بندی و موارد دیگر کمک کنند. 

مدیرنورپردازی درباره بخش دیگر برنامه و حضور آریا عظیمی‌نژاد به‌عنوان راوی در صحنه عنوان می‌کند: در یک بخش با تعزیه‌خوان‌ها گفت‌وگو می‌شود که آقای عظیمی‌نژاد این گفت‌وگو را به‌عهده دارد. همچنین در جاهایی در حاشیه تصویر می‌بینید که ایشان تعزیه را نگاه می‌کند. 

حاتمی در مورد برقراری نزدیکی فضای این برنامه با تعزیه‌هایی که در کودکی دیدیم بیان می‌کند: از چند نفر از دوستان که در قسمت‌های مختلف این کار به ما کمک کردند و هنر نمایشی و موسیقی می‌شناختند ــ مثل آقای عطاا... هاشمی‌نژاد که مدیر هنری خندوانه بود، طراحی تیتراژ برنامه‌مان را انجام داد؛ هنرمند است و آواز می‌داند ــ خیلی کار را دوست داشتند و همین حسی که بیان کردید را داشتند. کسی که موسیقی بفهمد و به آواز و نمایش علاقه‌مند باشد و به تعزیه و اهل‌بیت‌(ع) عشق بورزد از هر قشری، می‌تواند از تماشای برنامه لذت ببرد. مجلس واقعه همان تعزیه قدیمی سنتی است و یک برنامه بر محور نمایش و موسیقی است.  با توجه به تاکید حاتمی بر حرفه‌ای و باسابقه بودن تعزیه‌خوانان از او می‌پرسیم این افراد جزو ریش‌سفیدان تعزیه هستند؟ این مجری طرح پاسخ می‌دهد: عده‌ای از آنها سن‌ بالا هستند و تعدادی هم جوان‌ترند. برای مثال تعزیه حضرت قاسم را یک آدم سن بالا نمی‌تواند بخواند و باید یک فرد جوان بخواند، چون حضرت قاسم جوان بوده. کسانی که می‌خوانند از بهترین‌های ایران هستند و هم ریش‌سفید و هم جوان داریم. 

در بازدید رئیس سازمان صداوسیما از این برنامه، مجلس واقعه خلاقانه توصیف شد. حاتمی این خلاقیت و تازگی‌اش برای مخاطبان را چنین تفسیر می‌کند: خلاقیت برنامه بیشتر معطوف به بخش موسیقی است. در نوع خود یک برنامه نو است. تا حالا هیچ‌کس برای تعزیه به این شکل آهنگسازی نکرده است. این‌که تعزیه با ۱۴ ــ ۱۳ دوربین ضبط شده هم خلاقیت است و حتی به لحاظ تصویری این میزانسن، این تعداد دوربین و این تعداد آدم‌ها کارکشته هیچ‌وقت برای به‌تصویرکشیدن تعزیه گرد هم نیامدند.  وی درباره نورپردازی در برنامه متناسب با فضای تعزیه توضیح می‌دهد: وقتی می‌خواهیم یک کار مذهبی و نمایشی مثل تعزیه را نورپردازی کنیم باید به ساده‌ترین راه‌ اما درست‌ترین روش کار کنیم. در تعزیه نمی‌توانیم از نورهای افکت، رینگ و چیزهایی که جذابیت بصری دارد استفاده کنیم. مخاطبان باید حس کنند در تکیه نیاوران به تماشای اثر نشسته‌اند. این‌که کاری کنم تا نورپردازیم دیده شود یا دیده نشود، دو چیز کاملا متفاوت است. 

حاتمی تلاشش برای دیده نشدن نورپردازی را چنین توصیف می‌کند: نورپردازی به شوهای تلویزیونی جذابیت می‌دهد و منابع نورپردازی را می‌بینید، ولی در کارهای مذهبی بهترین حالت این است که نامحسوس باشد. این کار مهارت می‌خواهد و از دیده‌شدن و افکت خیلی سخت‌تر است.

اگر ناتوانی  بگو  یاحسین(ع)

سیدمحسن هاشمی، تعزیه‌خوان باسابقه و گردآوردنده مجموعه تعزیه‌خوانان درباره همکاری با این گروه برنامه‌ساز به جام‌جم می‌گوید: باخبر شدیم برنامه دارند مجالس تعزیه را پخش کنند و اولویت‌شان وجه موسیقی و نمایش کار بود. به من پیشنهاد دادند و دیدم طرح بسیار زیبایی است و می‌شود مجالس تعزیه که بعضی ایرادات و اشکالات ساختاری و اجرایی داشت را در اینجا اصلاح و به طریق درست ارائه کنیم. برای جلوگیری از بسیاری از آسیب‌هایی که به تعزیه وارد شده و آن را مخدوش کرده وظیفه خود دیدیم پای کار بیاییم و اجازه دهیم تعزیه‌ای که شایسته و فاخر است را به سمع و نظر مخاطب برسانیم. تعزیه‌خوان‌های حرفه‌ای درجه یک از اقصی نقاط کشور را جمع و شروع به بازخوانی مجالس تعزیه کردیم. 

هاشمی درباره گزینش تعزیه‌خوانان عنوان می‌کند: ۴۲ سال است تعزیه می‌خوانم و طی این مدت با هر کس در هر نقطه از ایران که صاحب اسم و عنوانی در تعزیه باشد ارتباط پیدا کردم، به همین دلیل برای هر مجلس جست‌و‌جو و بهترین فردی که می‌توانست آن نقش را اجرا کند انتخاب کردیم. هر کس در تعزیه ایران اندک تحقیق و مطالعه‌ای داشته باشد به این نتیجه می‌رسد که بهتر از اینها نداریم و خود تعزیه‌خوان‌ها، جامعه تعزیه‌خوانی و مخاطبان حرفه‌ای تعزیه هم به این نتیجه رسیدند و می‌دانند که بهتر از افرادی که در برنامه حاضر شدند، نیست. 

این تعزیه‌خوان به آسیب‌هایی که تعزیه طی این سال‌ها دیده اشاره می‌کند و آنها را چنین شرح می‌دهد: تعزیه از چند منظر قدری مخدوش شده، یکی از باب موسیقی است. موسیقی‌هایی که گاهی در تعزیه خوانده می‌شود، موسیقی‌های وارداتی است و متعلق به تعزیه نیست. تکیه و پشتوانه ما به ردیف دستگاهی و موسیقی اصیل ایرانی است. از این منظر برخی از آوازها و نغمه‌های تعزیه مخدوش شدند. هر کس به سلیقه خودش چیزی را وارد تعزیه کرده و چون وارداتی استريال لطمه تلقی می‌شود. بعضی موسیقی‌های پاپ یا جاز را وارد تعزیه کردند؛ ما سعی کردیم آهنگ‌های خود تعزیه که قدمت‌های چندصد ساله دارد، خوانده شود. منظر دیگر از باب آداب مجلس است. سعی کردیم آداب مجلس، یعنی آنچه که از قدیم بوده و از پیشکسوتان و بزرگان خودمان که بسیاری‌شان در این دنیا نیستند، آموختیم در مجالس تعزیه اعمال کنیم و از برخی از شاخص‌ها و نمادهای سلیقه‌ای جلوگیری کنیم. 

هاشمی درباره متون استفاده شده در مجلس واقعه می‌گوید: در تعزیه چند زمینه مختلف داریم. برخی‌ها این زمینه‌ها را با هم مخلوط کردند. بنای ما این بود زمینه‌ای که بیشترین مخاطب را دارد و بیشتر از همه خوانده می‌شود را اجرا کنیم که نمونه‌ای درست برای نوجوانان و جوانان علاقه‌مند باشد. بیشتر تلاش کردیم زمینه تهران یا زمینه میر عزا که به زمینه میر عزای کاشی معروف است را بخوانیم، چون بیشتر از همه زمینه‌ها در اقصی نقاط ایران خوانده می‌شود. 

وی درباه تاثیر رسانه بر ترویج هنر عاشورا می‌افزاید: پخش این تعزیه‌ها بزرگ‌ترین و بهترین خدمت است، چون مخاطب میلیونی خواهد داشت. شاید کسانی که تعزیه را ندیدند، ببینند و علاقه‌مند شوند. از آنجا که سال‌ها تلویزیون با شبیه‌خوانی قهر بود؛ حالا باب آشتی و آشنایی باز شد. بسیاری از جوانان علاقه‌مند می‌شوند و پیگیر این هستند که کجا می‌توانند آموزش ببینند و چطور می‌شود وارد این جرگه شوند. اینها بهترین خدماتی است که به هنر تعزیه و شبیه‌خوانی می‌شود کرد. هنر وزین تعزیه وقتی در اقصی‌نقاط دنیا اجرا می‌شود هنرمندان سایر کشورها انگشت حیرت به دهان می‌گیرند و تعزیه را با این درجه از کیفیت و با این همه پشتوانه علمی، فنی و هنری را قدر می‌دانند. حیف است چنین کالای گرانبهایی داشته باشیم و قدرش را ندانیم. هنرجویان رشته‌های تئاتر، نمایش و سینما باید کنار مجالس تعزیه بیایند و ببینند و از این کارها الگو بگیرند. فنون و شیوه‌های اجرایی و الگوهای اجرایی تاثیراتی است که پخش این تعزیه‌ها می‌تواند داشته باشد. از هاشمی به عنوان معروف‌ترین حر خوان ایران یاد می‌شود. او نقش‌هایی که در این برنامه اجرا کرده است را چنین بیان می‌کند: شخصیت حر، قسمتی از شخصیت حضرت ابوالفضل(ع) و در مجلس امام حسین(ع)، حضرت قاسم را اجرا کردم. تلاش کردم با قلب و عشق بخوانم. 

این برنامه یک نگاه تازه به تعزیه دارد. از هاشمی درباره همراهی با موسیقی در اجرا و تعامل با عظیمی‌نژاد می‌پرسیم و او پاسخ می‌دهد: قبل از اجرا با آقای عظیمی‌نژاد راجع به کلیات مجالس صحبت کردیم. ایشان در کار موسیقی و بحث موسیقی فیلم شاخص، درجه یک و توانمند است. وقتی طرح را اجرا کردیم قرار بر این شد که موسیقی که در تعزیه اجرا می‌کنیم، دست نخورده باشد؛ یعنی ایشان بر اساس نغمات و آواهای اصیل تعزیه موسیقی بنویسد؛ نه این که ما دنباله روی موسیقی که ایشان می‌نویسد، باشیم. این مهم است که آنچه که ناب، اصیل و سنتی است اجرا و پردازش کنیم و اشاعه دهیم. درک و فهم آقای عظیمی‌نژاد بود که دست ما را باز گذاشت تا آنچه که در تعزیه خوانده می‌شود و درست است بخوانیم و ایشان بر مبنای آن موسیقی بنویسد. 

هاشمی درباره این‌که اسم «مجلس واقعه» چه را برایش تداعی می‌کند، توضیح می‌دهد: حادثه عاشورا را تداعی می‌کند. منبر و روضه‌خوانی بسیار پسندیده، شایسته و ارزشمند است؛ اما اگر جوان، نوجوان و مردم چیزی که می‌شنوند را ببینند، خیلی موثر خواهد بود. در تعزیه صحنه‌های کربلا را برای مردم مجسم می‌کنیم و تاثیرش از شنیدن خیلی بیشتر است. اثرگذاری تعزیه خیلی بیشتر از روضه و مرثیه است؛ زیرا اینها شنیداری است و تعزیه هم شنیداری و هم دیداری است. این که می‌گوییم مجلس واقعه برایم این تداعی می‌شود که در مجلسی برویم تا ببینیم چه واقعه‌ای در کربلا اتفاق افتاده است. اسم با مسمایی است و وقایع کربلا را در یک مجلس می‌توانیم ببینیم. از رئیس محترم سازمان صداوسیما تشکر می‌کنم که یک شب تشریف آوردند و حضورشان باعث قوت قلب ما شد.

طراحی صحنه زیرپوستی

سیدامیرحسین میرطالب، طراح صحنه مجلس واقعه که پیشتر طراحی صحنه برنامه خندوانه هم به عهده داشت است در گفت‌وگو با جام‌جم درباره افزوده‌های طراحی صحنه برای این برنامه بیان می‌کند: تمام تلاش‌مان این بود که فضای آنجا را طوری طراحی کنیم که در خدمت محتوا باشد به دنبال اضافه کاری نبودیم. خود تعزیه یک جور تئاتر است و فقط خواستیم فضا را به نوعی در خدمت محتوا بیاوریم که چشم بیننده بیشتر به محتوا معطوف شود. تکیه نیاوران از حالت سنتی خود خارج شده بود و مجبور بودیم حال و هوای آنجا چه کتیبه‌ها، چه نورپردازی و چه المان‌هایی که استفاده می‌کنیم را به صورتی طراحی کنیم که در خدمت محتوا باشد؛ یعنی حداکثر تلاش‌مان این بود که اضافات فضا را بگیریم و تقریبا می‌توانم بگویم طراحی‌اش تلویزیونی نبود و بیشتر داشت یک کار سینمایی و تئاتری انجام می‌شد. در برنامه یک قسمت شمالی داریم که قسمت موافق‌هاست و قسمت شرقی تکیه، قسمت مخالف‌ها. سعی کردیم این فضاها را با رنگ‌هایی مثل قرمز، سبز و زرد که در تعزیه، بیشتر بولد است، فضابندی کنیم. 

وی ادامه می‌دهد: قسمت موافقان و مخالفان به صورت نمادین یاران دو قطب حاضر در کربلا را نشان می‌دهد که با رنگ بندی‌هایی که برای‌شان در تعزیه تعریف شده اجرا کردیم. برنامه تلویزیونی است، ولی یک استیج یا دکور عجیب و غریب نساختیم، بیشتر فضای آنجا را مثل یک برنامه سینمایی در خدمت کار آوردیم. می‌شود گفت یک طراحی صحنه زیرپوستی است.این خیلی سخت‌تر بود. اگر از اول بسازیم و مدل را طراحی کنیم راحت‌تر است و همه جوانب آن را در نظر می‌گیریم. یکی از سختی‌های اینجا این بود که دور تخت تعزیه‌اش شش تا هشت ستون داشت که این ستون‌ها تصویر را ماسکه می‌کرد و نیاز به یک همفکری شدید بود که مدیر تصویربرداری و نورپردازی آقای حاتمی برای این کار خیلی زحمت کشید و کارگردان‌های خوبی آوردیم و جلسات متعددی گذاشتیم تا ببینیم چطور می‌توان از این موقعیت تصویر درآورد؛ چون در هیچ جای نمایش تعزیه نمی‌شود کات داد و دوباره گرفت.  

 احیای هنرعاشورایی

مدتی پیش پیمان جبلی، رئیس رسانه‌ملی همراه محسن برمهانی، معاون سیما و خوشرو، مدیر شبکه نسیم از پشت صحنه مجلس واقعه دیدن کرد و در جریان روند تولید این مجموعه آئینی قرار گرفت. جبلی با اشاره به خلاقانه بودن این اثر ابراز امیدواری کرد ان‌شاا... نقطه شروعی باشد برای احیای هنرعاشورایی که حتما مورد توجه مخاطب قرار خواهد گرفت.

هنر با قدمت تعزیه

امیرعباس اشرف، مدیر تامین برنامه و روابط عمومی شبکه نسیم در بخشی از یک گفت‌وگو درباره مجموعه مجلس واقعه گفت: مجلس واقعه یک برنامه فاخر است. تاکنون در سیما برنامه‌ای نداشتیم که تعزیه را در قالب یک مجموعه برنامه به طور کامل از ابتدا تا انتها نمایش دهد و معمولا گزیده‌هایی از تعزیه در مستندها و برنامه‌ها پخش می‌شد. روایت مجالس تعزیه توسط آریا عظیمی‌نژاد ارائه شده و موسیقی‌های استفاده شده در آن همگی تولیدی اختصاصی برای این برنامه است. اشرف با اشاره به دیگر جزئیات برنامه بیان کرد: ماموریت این برنامه براساس فرمایشات مقام معظم رهبری، احیا و دوباره زنده کردن هنر تعزیه است که قدمت بالایی در هنر و فرهنگ کشور ما دارد. مدیر تامین برنامه شبکه نسیم درباره برآوردهای این برنامه و گمانه‌زنی‌هایی که نسبت به دستمزدها مطرح شده، گفت: می‌توانم با قطعیت بگویم که برخی رقم‌هایی که بیان می‌شود کاملا شوخی است و عوامل این برنامه کاملا دلی در برنامه حضور یافتند و دستمزدها بسیار پایین‌تر از رقم‌های مطرح شده است. امیدوارم برنامه‌های مرتبط با اهل بیت (ع) دچار حاشیه‌سازی نشوند.

فاطمه عودباشی - دبیر گروه رسانه: یک مجموعه فاخر و بدیع

محمدرضا خوشرو، مدیر شبکه نسیم در پاسخ به این سؤال که با توجه به رسالت شبکه نسیم که نشاط و سرگرمی است، درباره شکل‌گیری برنامه «مجلس واقعه» به جام‌جم توضیح می‌دهد: ماموریت شبکه نسیم نشاط است و در ایام محرم، صفر و رمضان این ماموریت به نشاط معنوی تغییر می‌کند؛ لذا در سال‌جاری برای ایام محرم و صفر چند طرح داشتیم که هم در راستای مأموریت شبکه و هم متناسب با مناسبت عزاداری سیدالشهدا‌(ع) باشد. یکی برنامه جدید «از سرگذشت» بود و برنامه دیگری که جدید است به غیر از با حسین حرف بزن و دوربین مخفی‌های شبکه نسیم، مجلس واقعه است که برگرفته از سنت و هنر دیرینه جامعه شیعی یعنی تعزیه است. تلاش کردیم با کمک بخش‌های مختلف که در این حوزه وجود دارند برنامه را در معرض دید مخاطب قرار دهیم. این کار جنسی از برنامه‌های نمایشی محسوب می‌شود.
رئیس رسانه‌ملی در بازدید از پشت‌صحنه این برنامه اشاره کرد که مجلس واقعه، برنامه خلاقانه است. خوشرو درباره ویژگی‌های مثبت این برنامه در جذب مخاطب بیان می‌کند: پیرو فرمایش مقام معظم رهبری که تاکید برای احیای فرهنگ تعزیه داشتند، ما هم با این نگاه دست به کار شدیم تا تعزیه را به خانه‌های مردم بیاوریم، ولی پوشش یک مراسم تعزیه، لزوما پوشش رسانه‌ای درست و در حد تولید برنامه نیست؛ یعنی صرف پوشش این هنر کفایت نمی‌کند و باید افزوده‌هایی داشته باشد تا مخاطبان بیشتری را جلب کند. ما برای رخ دادن این اتفاق از یک فضای محدود استفاده کردیم که این فضا هم ویژگی‌های خاص خود را داشت تا برای مخاطب جذابیت داشته باشد. 
مدیر شبکه نسیم ادامه می‌دهد: فارغ از جذابیت‌های بصری، قدمت لوکیشن هم در جذابیت تاثیر دارد. سال‌های سال در تکیه نیاوران روضه و مراسم عزاداری سیدالشهدا و اهل بیت برگزار شده و روح معنوی و انرژی خاصی را در این مکان فراهم کرده است. قدمت چند صد ساله این تکیه در خود برنامه تأثیر دارد. نکته دیگر روایت هر مجلس تعزیه است؛ از یک هنرمند بنام که از ذوق و لطافت خاصی در تولید و خلق آثار هنری ویژه اهل بیت‌(ع) برخوردار است یعنی آقای عظیمی‌نژاد خواستیم روایت این مجلس تعزیه را انجام دهد. به‌عنوان یک هنرمند، مواجهه ایشان با یک مجلس تعزیه، پرده‌های نمایش، گپ‌و‌گفت‌شان با کنشگران اصلی یک مراسم تعزیه و خود مجلس تعزیه را خواهیم دید. 

وی می‌افزاید: این چند ویژگی خاص باعث شد یک صحنه نمایشی متفاوت داشته باشیم. وجه امتیاز دیگر این اثر موسیقی است که اختصاصی برای هر قسمت توسط راوی برنامه یعنی آقای عظیمی‌نژاد و گروه همکارش تولید شد تا ارتباط مؤثرتری ببینیم؛ یعنی یک اثر هنری متفاوت از تعزیه در این کار خلق شده است. مجموعه‌ای از اینها با یک هدف مقدس رخ داده تا یک اثر هنری متفاوت خلق شود.  

گفته می‌شود این برنامه در راستای احیای هنر عاشورایی و ترویج فرهنگ عاشورایی است. از مدیر شبکه نسیم می‌پرسیم رسانه‌ملی چقدر می‌تواند در احیای هنر عاشورایی تاثیرگذار باشد و اقداماتی که تا‌کنون داشته چقدر مؤثر بوده و چه برنامه‌ای دارید که اقدامات بعدی را انجام دهید؟

خوشرو بیان می‌کند: هنر عاشورایی در تمام شئون جامعه هویداست و قابلیت این را دارد که در هر مناسبتی مشاهده شود و در طول ایام سال غیر از محرم و صفر می‌بینیم که هنر عاشورایی حیات دارد. از میان انواع هنر عاشورایی، تعزیه در دوره‌هایی از زمان در کشورهای اسلامی و مخصوصا در جوامع شیعی جایگاه ویژه‌ای داشته که به‌عنوان یک هنر سنتی و عاشورایی کمرنگ شده بود. در این کار تلاش کردیم به روح آن بدمیم و نسل‌های جدید جامعه که کمتر با آن آشنا هستند را با این هنر آشنا کنیم. 

نام مجلس واقعه هم به موضوع عاشورا اشاره دارد و هم قدری تداعی‌گر فیلم روز واقعه است. خوشرو در این‌باره بیان می‌کند: روز واقعه به‌عنوان روز عاشورا جا افتاده و یکی از صفت‌هایی که برای روز عاشورا استفاده شده، روز واقعه است. مجلس تعزیه هم با این عبارت و عنوان جا افتاده و ترکیب مجلس تعزیه و روز واقعه شده مجلس واقعه. این یک کار خاص، فاخر و بدیع است و نوآوری جدی دارد. در چنین برنامه‌هایی باید نظاره‌گر فصل نخست باشیم تا ببینیم چقدر در قالب تصویر و جذب مخاطبان موفق بوده است؟ نیت طراحان و خالقان اثر و گروه تولید یک کار امام حسینی متفاوت و جذاب است که همین باعث تاثیرگذاری برنامه می‌شود.  وی بیان می‌کند: ارزیابی نتیجه برنامه خیلی مهم است. به‌دلیل این‌که تجربه متفاوتی است؛ یعنی شاید برخی از اهدافی که مدنظر است یا فرمی که طراحی شده در خروجی و تاثیرگذاری بر جامعه موفق نباشد. اگر این کار در دهه اول محرم به پخش می‌رسید، می‌توانست تاثیر متفاوتی داشته باشد و مخاطب هم ارتباط متفاوتی بگیرد، ولی ترجیح دادیم گروه تولید سر فرصت، کار را آماده کند. پخش برنامه در این ایام که مخاطبان شاهد روانه شدن زائران به سوی کربلای معلی هستند، می‌تواند برکات دیگری داشته باشد.   

وی درباره ظرفیت ادامه این برنامه در فصل‌های بعدی توضیح می‌دهد: مسلما ظرفیت دارد، ولی باید به اندازه کافی در طول سال از شبکه‌های مختلف پخش شود تا بازخورد قابل‌توجهی بگیریم، چون یک کار معمول نیست و بدیع است. 
​​​​​​

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها