معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز:

جمعیت فارس به سرعت در حال پیر شدن است

حرکت پرسرعت استان مرکزی به سمت سرای سالمندان درحالی اتفاق افتاده که این استان طی چندسال به سرعت به سومین استان سالمند و پیر کشور تبدیل شده است.
کد خبر: ۱۳۹۱۷۱۶

به گزارش جام جم آنلاین از استان مرکزی، سال‌هاست در اصطلاحات فارسی می‌گویند فرزند عصای پیری و کوری پدر و مادر است اما این روزها با تغییر سبک زندگی و تغییر نرخ باروری و سالمندی شاید آنچه بسیار در ذوق می زند و می توان برداشت کرد همان جمله بزرگترهاست که به زوج های جوان می گوید "به پای هم پیر شوید" و متاسفانه زوج ها با سرعت زیادی در حال پیر شدن هستند بدون اینکه فکری برای فرزندآوری داشته باشند که این مساله زنگ خطر را در کشور و استان مرکزی به صورت ویژه تر به صدا درآورده است.

مسئله جمعیت به نوعی حاکم بر دیگر موضوعات و مسائل جامعه شده است، رشد منفی ازدواج به همراه مشکلات اشتغال، هزینه‌های ازدواج و فرزند آوری سبب شده که کارشناسان؛ جمعیت کشور را در سال 1430 به طور خوشبینانه 30 میلیون تخمین بزنند از طرفی مسئله مسکن و گرانی اجاره‌بها مشکلی است که توانسته به این موضوع دامن بزند و این مسئله تهدیدی برای جوانی ایران و گویای سرعت حرکت به‌سمت سالمندی است.

مسئله سالمندی یکی از چالش‌های مهم دنیای امروز است به طوری که جمعیت سالمند کشور به سرعت در حال افزایش است، موضوع سالمندی به دلیل اینکه ارتباط مستقیم با پیری جمعیت دارد، یکی از چالش‌های پیش روی کشور به شمار می‌رود.

استان مرکزی نیز از این امر مستثنی نیست و به عنوان یکی از استان‌های سالمند کشور هم اکنون با چالش افزایش سالمند و شیب تند سالمندی روبرو است به طوری که در ماه‌های گذشته سوئیت‌ نگهداری زوج‌های سالمند در استان مرکزی افتتاح شد تا سالمندان زوج که امکان نگهداری آنها در منزل وجود ندارد با اجاره این سوئیت‌ها در آنجا مستقر شوند.

تغییرات سریع در سبک و شیوه زندگی در قرن جدید سبب ایجاد تغییر در تعریف‌های گذشته خانواده شده بدین جهت که نگهداری والدین در سرای سالمندان، مدل غربی است که در بین خانواده‌های ایرانی وارد شده و این نوع نگاه باید تغییر کند.

صرفاً پیر شدن و یدک کشیدن عنوان "سالمند" نمی‌تواند پاسخگوی دغدغه‌های دوران سالمندی باشد چراکه سالمندان کشور هر روز با انواع و اقسام مشکلات مختلف مواجه هستند که اگر نخواهیم چاره‌ای برای حل این مشکلات بیندیشیم، قطعاً در آینده‌ای نه چندان دور، با بحران زندگی سالمندی مواجه خواهیم شد.

مساله پیری و سالمندی جمعیت یک مساله اساسی در استان مرکزی

مسئله سالمندی و جمعیت موضوعی بود که "زینب اختری" مدیرکل زنان و امور خانواده وزارت کشور به آن تاکید داشت و برضرورت اجرای قانون جوانی جمعیت گفت و اظهار داشت: قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده 73 ماده دارد که بر اساس ماده یک بند پ این قانون استانداران موظف به برنامه‌ریزی و نظارت در خصوص جمعیت و افزایش نرخ باروی و ارتقای نرخ باروری هستند.

وی تصریح کرد: کشور با مسائل متعددی روبرو است، اما باید به مسائل زیربنایی و اصلی از جمله مسئله جمعیت توجه جدی شود، با توجه به اینکه یکی از مسائل استان مرکزی بحث سالمندی است یک بار مضاعفی را بر دولت دولتمردان قرار می‌دهد.

اختری خاطرنشان کرد: مهمترین مسئله در فرمایشات رهبر معظم انقلاب و تاکید ریاست جمهوری بحث جمعیت بوده چراکه اگر جمعیت نباشد جمعیتی برای دریافت و ارایه خدمت در کشور وجود ندارد و در آینده به جامعه‌ای تبدیل خواهیم شد که تنها خدمت گیرنده است بنابراین طبق فرمایشات مقام معظم رهبری اگر به مسئله سالمندی جمعیت پرداخته نشود آینده هولناکی در مقابل ما قرار خواهد داشت.

استان مرکزی با سرعت زیادی به سمت سالمندی حرمت می‌کند

در عین حال، "پروین مفتح‌زاده" مدیرکل دفتر زنان و خانواده استانداری مرکزی در خصوص جمعیت سالمند استان مرکزی اظهار داشت: جمعیت سالمند استان مرکزی در سال 95، 15.1 درصد بوده که در سال 1400 به 16.8 درصد رسیده که این آمار نسبت به میانگین کشوری بسیار نگران کننده است.

وی با اشاره به درصد جمعیت استان مرکزی در سنین مختلف افزود: جمعیت زیر 5 سال در استان مرکزی 5.62 درصد، جمعیت زیر 15 سال 19.63 درصد، جمعیت 15 تا 64 سال 67.34 درصد، جمعیت 65 سال به بالا 7.49 درصد است.

مدیرکل دفتر زنان و خانواده استانداری مرکزی تصریح کرد: میزان باروری کلی در استان مرکزی 1.23 درصد است که استان مرکزی از لحاظ رتبه باروری در رتبه بیست و ششم کشور قرار دارد و به عبارتی چهار استان مانده به استان‌های آخر کشور به شمار می‌رود.

مفتح‌زاده عنوان کرد: استان مرکزی در شاخص‌هایی نظیر طلاق و نرخ سالمندی افزایش چشمگیری داشته به طوری که در نرخ طلاق از 2.1 در سال 95 به عدد 2.5 در سال 1400 رسیده و این شاخص در سال 1401 مجدد افزایش داشته و به 2.7 درصد رسیده است.

وی بیان کرد: استان مرکزی در موضوع سالمندی از عدد 15.1 درسال 95 به رقم 16.8 درصد در سال 1400 رسیده که با توجه به میانگین کشوری عدد 10.97 درصد بسیار نگران کننده‌تر است.

روند نزولی ازدواج در استان مرکزی نگران کننده است

مدیرکل دفتر زنان و خانواده استانداری مرکزی با اشاره به روند نزولی ازدواج گفت: نرخ ازدواج استان در سال 95 از 7.3 درصد در سال 1400 به 5.7 درصد کاهش یافته است و این در حالی است که روند ازدواج در استان از میانگین 6.7 درصد کشور پایین‌تر است.

مفتح‌زاده ادامه داد: میانگین سن‌های ازدواج ثبت شده در سال 1400 روند صعودی داشته به طوری که سن ازدواج در مردان بیش از 31 سال و در زنان بیش از 26 سال سن بوده است، این در حالی است که نسبت به کشور رتبه 27 در مردان و رتبه 24 مربوط به زنان است.

کمرنگ بودن نقش فرهنگ سازی برای اقناع خانواده‌ها در زمینه فرزند آوری

مدیرکل دفتر زنان و خانواده استانداری مرکزی با اشاره به روند کاهشی نرخ باروری استان در بازه زمانی سال 95 تا 1400 گفت: نرخ باروری در استان در سال 95 عدد 1.76 درصد بوده که در سال 1400 به 1.34 درصد رسیده است و این در حالی است که میانگین کشوری در پایان سال 1400 عدد 1.6 درصد بوده است.

وی اشاره به مهم‌ترین چالش‌های فرزند‌آوری بیان کرد: ضعف ورود جدی دستگاه‌های اجرایی به ویژه دستگاه‌های متولی در این زمینه، کمرنگ بودن نقش فرهنگ سازی برای اقناع خانواده‌ها در زمینه فرزند آوری با توجه به شرایط کنونی اقتصادی حاکم بر جامعه، بالا بودن هزینه درمان برای مادران باردار و سنگین بودن هزینه‌های درمان ناباروری برای زوجین متقاضی، افزایش طلاق، افزایش سن ازدواج، باروری غیر علمی در مورد ازدواج و فرزند آوری، گسترش شهر نشینی و افزایش آپارتمان نشینی و تغییر سبک زندگی و القا سبک غربی و اصالت لذت و رفاه فردی از جمله چالش‌های حوره فرزند آوری است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر 36 هزار زوج نابارور در استان وجود دارد که 10 هزار نفر به دنبال درمان هستند و یکی از مشکلات آنها تامین هزینه‌های بسیار سنگین است.

نگرانی از آینده فرزند؛ بهانه یا دلیل محکم دوری زوجین از فرزندآوری!؟!

در سویی دیگر اما حرف‌های مردم استان مرکزی نیز قابل تامل است وقتی خبرنگار جام جم پای صحبت‌های مردم استان ایستاده به طوری که یکی از شهروندان اراکی در خصوص فرزندآوری اظهار داشت: شرایط اقتصادی الان به گونه‌ای نیست که کسی اقدام به فرزندآوری داشته باشد چراکه از ابتدای امر تا زمانی که فرزند متولد شود هزینه‌های بسیاری از جمله پوشک، لباس و غیره را خانواده‌ها متحمل می‌شوند.

وی افزود: متاسفانه هر چه فرزند بزرگ‌تر شود هزینه‌های آن هم بزرگ‌تر می‌شود به طوری که حقوق‌های امروزی کفاف زندگی دونفره را به سختی می‌دهد چه بسا اینکه فرزند هم اضافه شود.

این بانوی اراکی ادامه داد: تنها فرزند آوری نباید ملاک باشد بلکه باید آینده فرزندی که متولد می‌شود در نظر گرفته شود، با توجه به پیشرفت جامعه فرزندان نسل جدید با فرزندان نسل گذشته بسیار متفاوت هستند و باید بتوانیم حداقل امکانات را برای رفاه فرزند خود محیا کنیم تا فرزندان ما در آینده مدعی نباشند که اگر شرایط محیا نبوده چرا آنها متولد شده‌اند.

مشکلات اقتصادی نمی‌گذارد رویای پدرشدن تحقق یابد

یک شهروند دیگر اراکی مهم‌ترین عامل در خودداری خانواده‌ها از فرزند آوری را هزینه‌های اقتصادی برشمرد و اظهار داشت: ما باید بعد از فرزندآوری آینده فرزندان خود را تامین کنیم، الان من مستاجر هستم حتی برای اجاره خانه از سوی صاحبان خانه شرط بدون فرزند بودن گذاشته می‌شود فرزندی که حتی سرپناه نداشته باشد چه آینده‌ی قرار است در انتظار او باشد؟

این مرد خانواده اراکی افزود: به نظر بنده یکی از آرزوهای هر شخصی پدر یا مادر شدن است و قطعا آرزوی من هم هست اما تا زمانی که منزل شخصی نداشته باشم نمی‌توانم فرزند داشته باشم و با توجه به شرایط اقتصادی و تورم موجود در جامعه، خانواده‌ها تنها می‌توانند هزینه‌های روزمره زندگی خود را تامین کنند و جایی برای پس‌انداز و خرید خانه باقی نمی‌ماند بنابراین فرزندی هم نخواهد بود.

رتبه سوم استان مرکزی در جمعیت سالمند کشور

هرچند به گفته مسئولان و برنامه ریزان استان مرکزی در راستای قانون جوانی جمعیت قرارگاه جهادی شهید فیاض بخش در بهزیستی استان تشکیل شده و هدف از تشکیل این قرارگاه پای کار آوردن ظرفیت جهادی در میدان عمل، پیوند بین مراکز غیردولتی تحت پوشش سازمان و گروه جهادی و تشکیل اتاق فکر مشترک بین این دو گروه است تا هر دو از ظرفیت یکدیگر در راستای ایجاد تحول اجتماعی استفاده و هم پوشانی کنند، بخشی از آن در راستای اجرای قانون جوانی جمعیت تعریف می‌شود که در قالب تشکیل اتاق فکر، روش‌های بومی سازی اجرای قانون جوانی جمعیت برنامه‌ریزی می‌شود اما وقتی پای صحبت ها و آمار و ارقام کارشناسان درباره سالمندی و نرخ باروری استان می‌نشینیم مساله به صورت خیلی جدی قابل تامل و نگران کننده می شود.

"محمد زیدوند" کارشناس حوزه سالمندی استان و سرپرست بهزیستی استان مرکزی در خصوص وضعیت سالمندی استان مرکزی اظهار داشت: جمعیت سالمند استان مرکزی در سال 95 تعداد 156 هزار نفر بوده است که این میزان حاکی از آن است که 11 درصد جمعیت استان سالمند هستند.

وی با اشاره به رتبه سوم استان مرکزی در جمعیت سالمند کشور بعد از گیلان و مازندران افزود: شهرستان تفرش 19.78 درصد، آشتیان 17.4 درصد و فراهان 16.76 درصد جمعیت سالمند استان مرکزی را به خود اختصاص داده‌ است.

سرپرست بهزیستی استان مرکزی با اشاره به تعداد سالمندان تحت پوشش بهزیستی استان تصریح کرد: طبق تعریف سازمان بهزیستی افراد بالای 60 سال جامعه سالمند محسوب می‌شوند و این افراد می‌توانند از طریق بخش‌های خدماتی سازمان پرونده تشکیل دهند و از خدمات بهزیستی در حوزه‌های توان‌بخشی و غیره بهره‌مند شوند که در این میان حدود 18 هزار نفر از سالمندان استان تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار گرفته‌اند و از خدمات سالمندی برخوردار می‌شوند.

زیدوند با اشاره به آمار مستمری بگیران سالمند سازمان بهزیستی استان مرکزی بیان کرد: تعداد 2 هزار و 681 نفر از سالمندان در رده سنی 60 سال به بالا و تعداد 2 هزار و 927 نفر از سالمندان در رده سنی 70 سال به بالا از سازمان بهزیستی استان مستمری دریافت می‌کنند.

وی با اشاره به افتتاح مرکز سالمندی سخا خمین توسط خیرین، گفت: مرکز سالمندی سخا خدمات روزانه و خدمات شبانه به سالمندان ارائه می‌دهد هرچند سیاست سازمان بهزیستی عملا گسترش مکان اقامتی و شبانه برای نگهداری سالمندان نیست و به عبارتی با توجه به تغییر سبک زندگی؛ به دنبال اشاعه و گسترش عادت‌های غلط و فرهنگ‌های غلط نیستیم که اگر فردی به سن سالمندی رسید در منزل نگهداری نشود و در این گونه مراکز نگهداری شوند.

سرپرست بهزیستی استان مرکزی ادامه داد: سیاست سازمان بهزیستی بر این است مراکز روزانه را گسترش دهد تا در طول روز و ساعات اداری خدماتی به سالمندان تحت عنوان خدمات توان‌بخشی، مشاوره، روانشناسی، مددکاری و غیره ارائه شود.

زیدوند حمایت درون خانواده را از دیگر خدمات بهزیستی به جامعه سالمند برشمرد و افزود: براساس طرح حمایت از درون خانوده در قالب خرید خدمات با مراکزی قرارداد بسته شده است که با حضور در منزل سالمندان خدمات توان‌بخشی و مشاوره‌ای اراده می‌دهند و به عبارتی سالمندان از داخل خانه حمایت می‌شوند.

وی تصریح کرد: در سطح استان مرکزی 7 مرکز اقامتی شبانه‌روزی برای سالمندان وجود دارد که حدود 250 سالمند در این مراکز نگهداری می‌شود.

به گزارش جام جم آنلاین، اما عمق فاجعه و ترسناک معضل سالمندی جایی بیشتر به چشم می آید که در ماه های اخیر 10 سوئیت‌ نگهداری سالمندان زوج در عرصه 300 متری و اعتباری بالغ‌بر یک و نیم میلیارد تومان توسط خیرین استان برای نخستین بار در کشور در مرکز سالمندان ابراهیم آباد افتتاح شده است تا سالمندان زوج که امکان نگهداری آنها در منزل وجود ندارد با اجاره این سوئیت‌ها در آنجا مستقر شوند.

بنابراین می طلبد از یکسو مسئولان با تسهیل سازی و تامین موارد اولیه زمینه را برای ازدواج جوانان، فرزندآوری فراهم آورند از سوی دیگر زمینه ای برای تغییر نگاه به مساله ازدواج و فرزندآوری به وجود آورند و از سوی دیگر خانواده ها نیز مساله فرزندآوری را جدی تر از گذشته نگاه کنند، مساله ای که نیازمند یک اقدام عملیاتی جدی است.

گزارش از فاطمه ساریخانی

انتهای پیام/

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها