نقش برنامه «بوستان گفت‌وگو»در گسترش فرهنگ در جامعه

مؤلفه گفتگو یک فضیلت شهروندی و یکی از مؤلفه‌های برجسته نگاه‌های تطبیقی و میان‌فرهنگی به‌ویژه در فضای تنو‌ع‌نگر جهان معاصر است. چه این‌که رویکرد گفت‌وگویی با نفی اروپامحوری و تئوری مرکز ــ پیرامون غربی و همچنین شرق‌شناسی وارونه، خود را به سطح گفتمان معرفتی در مقیاس جهانی کشانده است.

در این فرآیند، حوزه‌های معرفتی مختلف منتشر شده و مدل‌هایی از گفت‌وگوی سقراطی، هابرماسی، بوبری، میان ــ فرهنگی و منطق گفت‌وگویی باختینی را برجسته کرده است. توجه جامعه علمی و عرف خواص، نیاز بدنه اجتماع و فرهنگ عامه مردم به مهارت‌های ارتباطی و گفتگو، بر اهمیت فرهنگی این موضوع افزوده است، در واقع علاوه بر نیاز فردی انسان به گفت‌وگوی درونی و تعیین تکلیف با خودش، هویت ارتباطی او در نسبت با دیگری، نیاز به کسب مهارت گفتگو در سطح روابط بین‌فردی خانواده و جامعه شبکه‌ای در فضای حقیقی و به‌ویژه اخلاق و بهداشت، گفتگو در فضای مجازی را طلب می‌کند.

لزوم توجه به تنوع و توازن فرهنگی در درون کشور و حفظ و تداوم ارتباطات میان‌فرهنگی این چهار راه تمدن، بیش از پیش، اهمیت این مؤلفه و بسترسازی لازم برای تحقق آن را برجسته کرده است. بدیهی است ابزار رسانه در این فرهنگ‌سازی و به‌ویژه رسالت جریان‌سازانه «رادیو گفتگو» در گسترش فرهنگ گفتگو و کاهش فقر گفتگو و تک‌گویی، به سهم خویش در این حرکت فرهنگی‌-اجتماعی و برطرف‌کننده این نیاز معرفتی‌-فرهنگی در کشور، راهگشاست. از این رو، برنامه بوستان گفتگو درصدد بود تا با گفتگو‌هایی پیرامون خود گفتگو، هم به شکل عملی در گفتگو با اصحاب علم و هم به شکل نظری، ابعاد و زوایای تخصصی گفتگو در حوزه‌های معرفتی را گرچه در رادیو و با صدا، به تصویر بکشد. به لحاظ محتوایی به گونه‌ای برنامه‌ریزی شد که بحث گفتگو از مسائل فلسفه برای کودکان تا ابعاد روان‌شناختی و جامعه‌شناختی بزرگسالان با رویکرد‌های فلسفی، عرفانی، فقهی و الهیاتی و حوزه رسانه تا رسیدن به مقیاس جهانی و ارتباطات میان فرهنگی، مدنظر قرار گیرد و البته در این راه از افراد صاحب‌نظری استفاده شد که هم در حوزه معرفتی مربوط متخصص باشند و هم به لحاظ تجربه عملی و زیسته، جزو گفت‌وگوگران صحنه بین‌المللی به حساب بیایند و مواجهه با دیگری‌های دینی و فرهنگی یا کار‌های اجرایی، اتاق‌های گفتگو و کانون‌های مربوط را در کارنامه و کوله‌بار خود، داشته باشند. این گفتگو‌ها معطوف به دو فضای حقیقی و مجازی و ناظر به دو سطح افقی و عمودی و بین انسان ــ خود، انسان ــ انسان و انسان ــ خدا بود؛ تا ضمن آسیب‌شناسی از فقر گفتگو و همچنین زیاده‌گویی، فضیلت مدرن گفتگو را با ارزش صمت و سکوت سنت، جمع کند. گرچه همچنان راه‌های نرفته‌ای در دعوت از متفکران بیشتر و متنوع‌تر و بررسی ابعاد دیگری از گفتگو در ادبیات، علوم سیاسی، انسان‌شناسی فرهنگی و... نیز وجود دارد که امیدواریم در آینده محقق شود، اما در گام بعدی، تلاش بر این است که این مجموعه گفتگو‌ها از بیان و گفتار به بَنان و نوشتار نیز مزین شوند و از بوستان شفاهی گفتگو به دامن گلستان کتاب، آرام گرفته و در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.