ادغام برجام با اغتشاشات توسط آمریکا

در این خصوص گفت‌و‌گویی با طارق رئوف، رئیس سابق بخش شفاف‌سازی و امنیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام داده‌ایم:

با توجه به اغتشاشاتی که در ایران صورت گرفته است، برخی مقامات آمریکایی مدعی هستند که اکنون به‌جای تمرکز بر مذاکرات وین و حل‌وفصل اختلافات موجود با هدف احیای برجام، به موضوعات دیگری فکر می‌کنند. نظر شما در این خصوص چیست؟

این نگاه قطعا صحیح نیست. مذاکرات هسته‌ای و آنچه بر سر احیای برجام میان ایران و طرف مقابل در حال انجام است، باید مسیر خود را به صورت جدی و سریع طی کند. در حوزه سیاست خارجی یک کشور، نباید موضوعات مهم و اساسی را تحت تاثیر موارد دیگر قرار داد. آمریکا با ادغام مذاکرات احیای برجام در اعتراضات (اغتشاشات) داخل ایران، در حقیقت بازی را پیچیده و حل‌وفصل آن را سخت می‌سازد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‎گوید گفتگو با ایران بر سر موضوع پادمان‌های هسته‌ای از سر گرفته شده است. این موضوع تا چه میزان در روند مذاکرات هسته‌ای ایران تأثیرگذار است؟

در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،۲۶ تا ۳۰ سپتامبر در وین، رئیس سازمان انرژی اتمی گفت که ایران در حال تعامل با آژانس در زمینه مسائل پادمانی است. مختومه ساختن موضوعات پادمانی باز می‌تواند برای مذاکرات برجام مفید باشد. گروسی در حال حاضر بسیار درگیر موضوع نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا در اوکراین است و این‌که چقدر می‌تواند روی پرونده ایران تمرکز کند جای سؤال دارد. با این حال می‌دانیم که یکی از اصلی‌ترین اختلافات باقیمانده میان ایران و طرف آمریکایی ــ اروپایی در مسیر احیای برجام، همان مسائل ادعایی است. ایران تاکید دارد که این پرونده‌ها باید تا قبل از اجرایی‌شدن توافق هسته‌ای مختومه شود؛ بنابراین اگر برای این اختلاف مهم، راه‌حلی ترسیم شود، قطعا گام مهمی در راستای رسیدن به توافق نهایی طی خواهد شد و حتی این موضوع می‌تواند روی فضای مذاکرات و حل‌وفصل دیگر موارد اختلافی نیز تاثیرگذار باشد. در اینجا نکته دیگری نیز وجود دارد. این‌که به نظرم باید تفاوت دوران کنونی را با سال ۲۰۱۵ میلادی (زمان انعقاد توافق اولیه برجام) دریافت. نمی‌توان به لحاظ فنی، همان محدودیت‌های سال ۲۰۱۵ میلادی را بر ایران تحمیل کرد. در این خصوص طرف‌های مذاکره‌کننده به‌دنبال وضعیت و تعادلی جدید باشند. تعادلی که توام با انعطاف و واقع‌بینی جهت رسیدن به توافقی نهایی تعریف شود.

خبرگزاری روسی اسپوتنیک اخیرا به نقل از یک مقام روسی اعلام کرده بود که مذاکرات هسته‌ای در ماه آینده میلادی از سر گرفته می‌شود. به نظر شما مذاکرات در این تاریخ شروع خواهد شد؟

پاسخ این سؤال را نمی‌توان به صورت قطعی داد. باید در انتظار سیگنال‌هایی شفاف درخصوص زمان از سرگیری رسمی مذاکرات بمانیم، اما بر همگان مسجل است که برگزاری انتخابات میاندوره‌ای کنگره برای بایدن و کاخ سفید از اهمیت زیادی برخوردار است. این موضوع می‌تواند بر رویکرد آمریکا در حوزه‌های داخلی و بین‌المللی تاثیرگذار باشد. برخی گمانه‌زنی‌ها می‌گوید که ممکن است دموکرات‌ها کرسی‌های خود را در کنگره (مجلس نمایندگان و سنا) از دست بدهند. با این حال فارغ از این‌که چه نتیجه‌ای در انتخابات حاصل شود، فعلا استراتژی فشار بر ایران در قالب یک راهبرد دوحزبی از سوی دموکرات‌ها و جمهوریخواهان در حال اعمال است. به‌هر‌حال، باید در انتظار مواضع بعدی طرف‌های مذاکره‌کننده در‌خصوص زمان مذاکرات، نحوه برگزاری مذاکرات و چشم‌انداز‌های سلبی یا ایجابی مربوط به احیا یا عدم احیای توافق هسته‌ای ماند. فعلا این صحنه از دید تحلیلگران شفاف نیست.

طارق رئوف در یک نگاه

طارق رئوف از مقامات سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و به‌عنوان مشاور ارشد در کنفرانس بازبینی پیمان منع گسترش سال۲۰۱۵ حضور داشت. وی از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۱ رئیس اداره سیاست‌های امنیتی و شفاف‌سازی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده و در مورد ایران، عراق، لیبی، کره‌شمالی، کره جنوبی و سوریه به شخص مدیرکل گزارش می‌داد. رئوف، رئیس جایگزین هیات اعزامی آژانس به کنفرانس‌های منع گسترش از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ نیز بوده و از فوریه سال ۲۰۱۴ عهده‌دار سمت مدیر بخش خلع سلاح، کنترل تسلیحات و منع گسترش مؤسسه تحقیقات صلح استکهلم شده است.

روزنامه جام جم