خرید تضمینی بیشتر از نرخ جهانی

دربخش خصوصی تشکل‌های کشاورزی، کشاورزان خبره و در بخش دولتی نماینده سازمان برنامه و بودجه، نماینده بانک مرکزی، نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت جهادکشاورزی ازجمله اعضای این شورا هستند. اتفاقی که افتاده این است برخی کشاورزان از نرخ جدید ناراضی هستند و برخی دیگر به‌دلیل این‌که کشت قراردادی دارند گلایه‌ای ندارند. در این گزارش به موضوع تعیین تکلیف نرخ خرید تضمینی گندم پرداخته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

در اواخر شهریور امسال قیمت ۳۲ قلم کالای اساسی برای سال زراعی ۱۴۰۳ ــ ۱۴۰۲ تعیین شد. قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم ۱۹هزار و ۵۰۰ تومان مشخص شد و براساس‌قانون باید در همان بحبوحه زمانی از سوی وزیر جهادکشاورزی به‌عنوان رئیس شورای قیمت‏گذاری کالاهای اساسی اعلام می‌شد.بااین‌حال محمدعلی نیکبخت، وزیر جهادکشاورزی با توجه به این‌که در سال گذشته تاخیر در پرداخت مطالبات گندمکاران به‌دلیل افزایش چندباره نرخ خرید تضمینی گندم صورت گرفته بود، رسما این نرخ را اعلام نکرد تا با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی مشکلی بابت پرداخت مطالبات در سال آینده که موعد تحویل محصول گندمکاران است به وجود نیاید.
   
تعیین نرخ 
سرانجام صبح دیروز بود که نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی ۱۴۰۳ ــ ۱۴۰۲ پس ازتصویب در شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی از سوی وزیر جهادکشاورزی رسما اعلام شد.محمدعلی نیکبخت، وزیر جهادکشاورزی در نشست شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی با تشریح روند قانونی بررسی و تعیین قیمت محصولات راهبردی کشاورزی گفت: شورای قیمت‌گذاری با حضور همه اعضا و تبادل‌نظر در جلسات متعدد کارشناسی، قیمت خرید تضمینی گندم را برای سال زراعی ۱۴۰۳ ــ ۱۴۰۲ تعیین و مصوب کرد.
   
افزایش ۱۷ درصدی نرخ خرید تضمینی
وزیر جهادکشاورزی با تصریح بر مصوبه شورا که نماینده کشاورزان هم ازاعضای آن هستند،اعلام کرد: براساس خردجمعی، کار کارشناسی وهماهنگی‌های صورت‌گرفته با دولت، نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی ۱۴۰۳ ــ ۱۴۰۲ مبلغ ۱۷هزار و ۵۰۰ تومان تصویب و اعلام می‌شود. البته این میزان ۲۰۰۰ تومان پایین‌تر از قیمتی است که در چند ماه گذشته روی آن اتفاق‌نظر صورت گرفته ولی رسما اعلام نشده بود.آن‌طور که منابع آگاه پیش از این گفته بودند، نماینده سازمان برنامه و بودجه، نظرش این بوده که قیمت کیلویی حدود ۱۶هزار تومان، مطابق با قیمت‌های جهانی است و قیمت بالاتر تحمیل هزینه زیادی به دولت است.از طرف دیگر باید این نکته را نیز متذکر شد که قیمت جدید خرید تضمینی گندم، افزایش ۲۵۰۰ تومانی یا ۱۷درصدی نسبت به سال گذشته که ۱۵هزار تومان بود را نشان می‌دهد تا در سال جاری این نرخ بتواند ایران را در زمینه تولید گندم خودکفا کرده و کشاورزان را نیز متقاعد کند که محصول برداشت‌شده خود را به دولت (شرکت بازرگانی دولتی و سازمان تعاون روستایی) بفروشند.
   
فاصله تا خودکفایی
بد نیست بدانیم وزارت جهادکشاورزی در سال زراعی گذشته که شهریورماه امسال به پایان رسید توانست حدود ۱۰میلیون و ۴۰۰هزار تن گندم به نرخ ۱۵هزار تومان از کشاورزان خریداری کند، این درحالی‌است که تولید گندم به حدود ۱۳میلیون و ۵۰۰هزار تن رسیده بود. بااین‌حال این میزان خرید تضمینی گندم کفاف آرد نانوایان را می‏دهد، ولی برای رسیدن به خودکفایی کامل تولید باید ۱۴ تا ۱۵میلیون تن و خرید تضمینی به ۱۱میلیون و ۵۰۰هزار تن برسد که به نظر می‏رسد در سال آینده کشورمان به آن نایل خواهد شد.
   
چرا ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت گندم در جهان حدود ۱۵هزار تومان است. برخی کارشناسان بر این باورند که اگر فاصله قیمت خرید تضمینی گندم در داخل با میانگین جهانی زیاد باشد قاچاق معکوس انجام می شود. به این صورت که گندم از کشورهای دیگر وارد کشور شده و تحویل دولت خواهد شد. در این شرایط هم ارز از کشور خارج شده و هم آمارهای تولید به هم می‌ریزد و ممکن است سیاست‌های خودکفایی را به خطر بیندازد. اکنون برخی گندمکاران  از قیمت تعیین شده به دلیل این که بیشتر از جهانی است رضایت دارند و برخی دیگر معتقدند دولت باید همان نرخ ۱۹هزار و۵۰۰ تومان را اعمال می‌کرد. در  این صورت فاصله حدود ۴۵۰۰ تومان بود که به زیان‌های آن اشاره شد. 

پایداری تولید محقق می‌شود؟
علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران دراین‌باره گفت: قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی ازجمله گندم برمبنای چهار فاکتور توسط نمایندگان اعضای شورا در مرکز پژوهش‌های وزارت جهادکشاورزی و پس از بررسی کار کارشناسی مشخص شده است. حال اظهار نظر‌های مختلف در خصوص نرخ گندم نشان می‌دهد که گویا از کشاورزی بیگانه هستند. به گفته وی، با توجه به خشکسالی، ۵۰ درصد میزان سبزینگی افت داشته است و حال اگر با باقیمانده تولید هم این‌گونه برخورد کنیم، پایداری تولید و خودکفایی در معرض خطر قرار می‌گیرد. ما خواهان افزایش قیمت همه‌ساله خرید تضمینی گندم نیستیم، اما وقتی تحت تاثیر عوامل تولید قرار می‌گیرد، چاره‌ای جز این نداریم. براین‌اساس اگر نرخ ۱۹هزار و ۵۰۰ تومان اعلام نشود، خودکفایی محقق نخواهد شد.مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: هم‌اکنون کشاورزان در مرحله داشت قرار دارند، به‌طوری‌که بعد از پنجه‌زنی باید نسبت به خرید سم، کود و علف‌کش به‌منظور مبارزه با بیماری اقدام کنند. بنابر اعلام رسمی تورم کنونی ۴۲.۵درصد است، از این رو باید  تولید مواد غذایی از این رقم بالاتر است؛ اما به‌هرحال برمبنای تورم ۳۰ درصد نرخ ۱۹هزار و ۵۰۰ تومان با احتساب تبصره اصلاح قیمت در صورت افزایش تورم بالای ۳۰ درصد لحاظ شود.