زندگی ایرانی در‌جهان موازی

اگر تا پیش از این بخشی از حضور جامعه ایرانی ناظر به فراغت بود، حالا این حضور به جزئیات زندگی او پیوند خورده است. در این میان کسب و کارهای مبتنی بر بستر فضای مجازی افزایش پیدا کرده و هرچه می‌گذرد، ارائه خدمات هم بر حضور در فضای مجازی معطوف شده است. فصل مشترک آمارهای چند سال اخیر هم نشان از این دارد که این حضور به شکل چشمگیری رو به افزایش است. هم مرکز آمار ایران که در سال گذشته با ارائه گزارش فرهنگ رفتاری خانوار ایرانی به ارائه داده‌های خود پیرامون این موضوع دست زد، هم گزارش چند سال پیش مرکز آینده‌پژوهی سراج و البته گزارش امسال دیتاک، نشان از افزایش حضور جامعه ایرانی در فضای مجازی دارد. گزارش مرکز آمار ایران از سهم فضای مجازی در زندگی ایرانی‌ها، حاوی نکته‌های قابل‌توجهی است. نخست این‌که میزان عضویت درشبکه‌های اجتماعی ازمیزان ۵۳درصد در سال۱۳۹۶ به ۶۵درصد در سال۱۴۰۰ رسیده است. مورد دوم این‌که متوسط حضور روزانه در شبکه‌های اجتماعی درحدود ۳۰دقیقه در بازه زمانی مذکور افزایش داشته و به رقم یک‌ساعت و ۳۲دقیقه در روز رسیده است. درنهایت این‌که واتس‌اپ و اینستاگرام به دو گزینه اصلی فعالیت درشبکه‌های مجازی برای کاربران ایرانی در سال۱۴۰۰ تبدیل شده‌اند. اما هر دو پلتفرم محبوب جامعه ایرانی ازسال گذشته مسدود شده است. نکته جالب دیگر این‌که با وجود فیلتر شبکه اجتماعی اینستاگرام در سال گذشته، حجم محتوای عمومی این بستر به مرور افزایش یافته است. با همه این اوصاف، جامعه ایرانی کماکان در فضای مجازی و به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارد. همین میزان استفاده گاه عیاری برای اندازه حضور جامعه ایرانی در فضای مجازی محسوب می‌شده است. بنا به تازه‌ترین آمارها، بین ۵۸ تا۶۱ میلیون کاربر ایران در تلگرام حضور دارد، ۴۲ تا ۴۶میلیون کاربر در اینستاگرام فعالیت می‌کنند و عددی برابر با ۳.۴تا چهار میلیون کاربر ایرانی در شبکه اجتماعی توییتر (ایکس) حضور دارند. اینها بخشی از حاضران ایران در جهان موازی‌اند،گرنه داده‌های موجود نشان می‌دهد میزان استفاده ما از فضالی مجازی به دلیل سهولت دسترسی به آن (رواج گوشی‌های هوشمند) افزایش چشمگیری داشته است.