«محفل»؛ خانواده‌ای قرآنی به وسعت جهان اسلام

برنامه محفل همان‌طور که از نامش پیداست، سعی کرده بر محمل برنامه‌های نوستالژی دیرین قرآنی همچون «محفل انس با قرآن» و «محفل نورانی قرآن»، فضایی خودمانی و صمیمی ایجاد کند تا مخاطبان خود را از هر قشر و سن و جنسیتی جذب کند و بی‌شک در ایجاد فضایی مشفقانه و خودمانی موفق عمل کرده‌است. این برنامه در روساخت و گونه برنامه‌سازی به لحاظ حضور داوران، شرکت‌کنندگان، مجری و تماشاچیان، مسابقات استعدادیابی را به ذهن متبادر می‌کند اما در باطن و ژرف‌ساخت، تفاوت‌های ماهوی با آن دارد. ساحت محفل برخلاف تلنت‌ها، دور از برد و باخت است و قضاوت و مقایسه در آن جایی ندارد. این برنامه تنها بر ظهور و بروز نعمت‌های خداداده و پرورش درون‌داشت‌های شرکت‌کنندگان صحه می‌گذارد تا در این گذار فرصتی را برای اندیشیدن خانواده‌ها به مفاهیم قرآنی و نیز تلنگر زدن برای کشف استعدادهای مخاطبان فراهم آورد. در این زمینه اتاق فکر برنامه بسیار هوشمندانه عمل کرده‌است؛ چینش پنج میزبان گشاده‌رو و پرشور و آشنا با برنامه‌سازی از استادان بین‌المللی ایرانی (حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان استاد حوزه و دانشگاه و رئیس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ احمد ابوالقاسمی قاری بین‌المللی و مدیر پیشین رادیو قرآن؛ حامد شاکرنژاد قاری بین‌المللی، دکترای علوم قرآنی و مشاور فرهنگی وزیر راه و شهرسازی)، سوری (رضوان درویش؛ انشادخوان و قاری بین‌المللی و اهل سنت) و عراقی (حسنین الحلو؛ مؤذن حرمین امام‌حسین و حضرت‌عباس(علیهماالسلام) و مجری برنامه تلویزیونی وجیها بالحسین) نخستین گام توفیق این برنامه است؛ داورانی که با تشحیذ و حضور ذهن بالا، با توجه به حال و مقام شرکت‌کنندگان و همچنین مناسبت و اقتضای برنامه با خوانش‌های گونه‌گون مذهبی (ابتهال و مدیحه و ...) قرائت‌های دلنشین و شعر و خاطره و آوازهای شنیدنی، شوری پیش‌بینی نشده در برنامه ایجاد کرده‌اند. محفل به مدد این «آن» و «حال» و «جذبه»، توانسته متر و معیار مسابقات تلویزیونی را جابه‌جا کند و نشان دهد ساحت و مؤلفه‌های مسابقات قرآنی با سایر مسابقات تلویزیونی تفاوت دارد.محفل به پشتوانه جامعه قرآنی، با کلیشه‌زدایی از برنامه‌های گفت‌وگومحور ویژه افطار، حلقه مفقوده برنامه‌های معارفی را که همانا جذابیت و نشاط باشد، پیدا کرده و توانسته همنشینی پرشوری را با جذب حداکثری فراهم آورد. این برنامه با زدودن غبار برچسب ناروای ترشرویی اهل دین، گشاده‌رویی و بهجت اسلامی را تصویر حاکم برنامه ساخته‌است. انبساط و تازه‌رویی و لحن طنازانه و شوخی‌های موجه داوران با یکدیگر، شعف و سروری را در برنامه پی ریخته که موجب گیرایی نسل جوان شده‌است. یکی از امتیازهای محفل، تنوع و بعد دادن به آیتم‌های برنامه‌سازی به منظور انتقال صریح و ساده معانی قرآنی است. این تنوع آیتم در محفل، نه تنها در میان برنامه‌های قرآنی، رمضانی و مذهبی ممتاز است بلکه با برنامه‌های ترکیبی و مسابقات تلویزیونی نیز قابل رقابت است.
محفل، محمل ارائه و ظهور قرآن به حالات و سبک‌های مختلف جذاب امروزی است؛ جمع‌خوانی آیات و خوانش ترجمه قرآن به آواز دستگاه موسیقایی ایرانی، ترکیب تواشیح با ضرب دهانی یا حنجره‌نوازی(Beatboxing)، خواندن اسماءالحسنی به زبان‌های مختلف دنیا و نیز به فارسی منظوم، قرائت قرآن به پنج زبان زنده دنیا، جمع‌خوانی قرائت قرآن با لباس آتش‌نشانی، خوانش آیات یکسان یک قاری به صوت و لحن قاریان برجسته جهان اسلام، تواشیح مردمی، پخش قرائت قرآن دوران کودکی قاریان ممتاز مهمان، معرفی قاریان و حافظان موفق در حوزه‌های پزشکی، موسیقی، ورزش زورخانه‌ای و... حفظ آیات قرآن از طریق بازی و سرگرمی برای کودکان، معرفی نخبگان نابینای قرآنی، طرح مضامین طنزآمیز قرآنی و... نمونه‌هایی از ۱۵۰ سوژه‌ای است که اتاق فکر این برنامه آنها را از میان ۱۸۰۰ ایده مصاحبه شده، انتخاب و در بستر یک ساختار منسجم و نو ارائه کرده‌است.
یکی از نوآوری‌های این برنامه، در کنار ارائه پخش قرائت‌های نخبگان و قاریان بین‌المللی، فرصت دادن به صداهای ناشنیده‌ای است که تاکنون در قاب رسانه جایی نداشته‌اند. ابتهال‌خوان عرب اهوازی، اجرای تواشیح به دو زبان عربی و ترکمنی و... مصادیقی از اهمیت دادن به قومیت‌های مختلف ایرانی ذیل وحدت اسلامی است. یکی از مهم‌ترین نکات برجسته برنامه محفل، خانواده‌محور بودن این برنامه و توجه به نهاد خانواده در سوق دادن فرزندان به معنویت است. این نکته به دو گونه در تار و پود برنامه تنیده شده‌است؛ از یک سو با معرفی خانواد‌های قرآنی (حافظان و قاریان)، تبلیغ جمع‌خوانی‌های خانوادگی قرائت قرآن، معرفی مادرانی که مربی قرآن فرزندان خویش بوده‌اند و در آغوش گرفتن کودکان حین خواندن تواشیح، همگی بر اهمیت هسته مرکزی خانواده تصریح و توصیه می‌کند و از دیگرسو با بهره‌مندی از داوران بین‌المللی سوری، عراقی و همخوانی و همراهی ایشان با شرکت‌کنندگان برنامه، بر خانواده‌ای بزرگ به عظمت جهان اسلام تأکید می‌کند.