جست‌و‌جو در صندوقچه آقای خیرخواه تلویزیون

این هنرمند در بسیاری از سریال‌های ماندگار از جمله گالش‌های مادربزرگ، عطر گل یاس، این خانه دور است، مش خیرا... صندوقچه اسرار، مزد ترس، پهلوانان نمی‌میرند، یادداشت‌های کودکی و پشت‌کنکوری‌ها به ایفای نقش پرداخته و مخاطبان قاب کوچک خاطرات ماندگار و شیرینی از نقش‌آفرینی‌هایش به‌یاد دارند. بنفشه‌خواه که نزدیک به ۴۰سال از فعالیتش در تلویزیون می‌گذرد با کارگردانان بسیاری همچون حسن فتحی، شاپور قریب، خسرو معصومی، محمد رحمانیان، بهمن زرین‌پور و بیژن بیرنگ همکاری داشته است. این گفت‌وگو زمانی با این بازیگر پیشکسوت گرفته شد که تازه از بیمارستان مرخص شده و دوران نقاهت را در خانه می‌گذراند.

وقتی پای صحبت هنرمندان پیشکسوت می‌نشینیم، صحبت مشترک‌شان این است که علاقه‌مند هستند نقش‌های متنوع برای آنها نوشته شود. شما این روزها چه می‌کنید. آیا مشغول بازی در سریالی هستید؟
چند روزی می‌شود که از بیمارستان مرخص شده‌ام‌ و فعلا کاری نمی‌کنم. چند پیشنهاد دارم که در حال خواندن فیلمنامه‌ها و بررسی نقش‌ها هستم تا بتوانم بهترین را انتخاب و کارم را شروع کنم. همیشه علاقه‌مند بودم نقش‌هایی را بپذیرم که حرفی برای گفتن داشته باشد، چراکه برای مخاطب احترام زیادی قائل هستم. بنابراین سعی کرده‌‌ام با وسواس کارهایم را انتخاب کنم تا مخاطبان هم از تماشای بازی‌هایم راضی باشند.
 
نگاهی به کارنامه شما نشان می‌دهد که طی همه این سال‌ها نقش‌های متعددی را بازی کردید و سعی داشتید به بهترین شکل با مخاطبان ارتباط برقرار کنید. آیا خودتان مخاطبان تلویزیون هستید؟
بله البته. فعالیت اصلی ما در تلویزیون است و هم باید کار دیگران را ببینیم و هم کار خودمان را تا چیز بیشتری یاد بگیریم. هر وقت فرصت داشته باشم، تلویزیون را تماشا می‌کنم. به هر حال رسانه‌ای همچون تلویزیون مخاطبان بسیاری دارد و باید کارهایی که پخش می‌شود را رصد کرد. هنرمند باید نگاه وسیعی داشته باشد تا همواره بتواند در کارش خوش بدرخشد.
 
شنیده‌ایم شما سال‌های آخر دبیرستان بودید که راهی دنیای بازیگری شدید. در این باره توضیح می‌دهید که بدانیم که چطور وارد این عرصه شدید؟
 سال آخر دبیرستان بودم که به همراه یکی از آشنایان به تماشای یک نمایش رفتم و علاقه‌مند به بازیگری در تئاتر شدم. برای تحصیل هنرپیشگی به مدرسه بازیگری آناهیتا رفتم، تئاتر خواندم و وارد این عرصه شدم. اولین کارهای تئاتری‌ام، نمایش‌های عروسی فیگارو و گرگ‌ها و بره‌ها بود که سال ۴۵ روی صحنه رفت. اولین سریال تلویزیونی‌ام هم مخمصه بود که سال ۶۳ روی آنتن رفت. بازیگری در سینما را هم با فیلم‌های شب مکافات و مردی که زیاد می‌دانست، آغاز کردم. در مجموع در همه این سال‌ها سعی کردم نقش‌هایی را انتخاب کنم که هرکدام ویژگی‌های خودش را داشته باشد تا برای مخاطبان هم جذاب باشد.
 
وقتی پدر در عرصه‌ای مشغول به فعالیت است، فرزندان هم راهی همین عرصه می‌شوند. آیا شما مشوق فرزندان‌تان بودید که وارد عرصه هنر شوند؟
بیژن که از ابتدا به بازیگری علاقه داشت و هنر خواند. پسر کوچکم هم لیسانس نقاشی دارد و در حال حاضر به عنوان گریمور سر سریال سلمان فارسی است. من مشوق حضور بیژن در عرصه بازیگری نبودم. همیشه دوست داشتم بچه‌هایم کاری را دنبال کنند که دوست دارند، نه این‌که از من تبعیت کنند. هرکدام‌شان هم به سمت کار موردعلاقه خودشان رفتند. یکی بازیگر شد، دیگری گریمور و پسر بزرگم هم فوق‌لیسانس عمران است. به عنوان پدر، سعی کردم مشوق فرزندانم در هر رشته‌ای که فعالیت می‌کنند، باشم تا مسیری که علاقه‌مند هستند را دنبال کنند. 
 
شما تا به امروز نقش‌های رنگارنگی در سریال‌های تلویزیونی بازی کردید. کدام یک از سریال‌های‌تان بیشتر به دل‌تان نشسته و می‌پسندید؟
سریال‌های محکمه عدالت و ماجراهای آقای خیرخواه را خیلی دوست دارم اما شاید برای‌تان عجیب باشد که بگویم سریال آینه عبرت خیلی به دلم ننشست. درست است که من نقش یک پدر جدی و خشک را داشتم که فقط به فکر منافع خودش بود و یک تجربه متفاوت در بازیگری به نظر می‌رسید اما خط دراماتیک سریال برایم خیلی جذاب نبود. ضمن این‌که باید به این نکته اشاره کنم که مردم سریال‌های تلویزیونی را دوست دارند و به نظرم باید قصه‌های خوب برای سریال‌ها نوشته شود. ما باید روی نویسندگی خیلی کار کنیم تا بتوانیم کاستی‌ها را برطرف کنیم. تاثیر کسانی که دست به قلم هستند یا در کارها مورد مشورت قرار می‌گیرند، در جذابیت سریال‌ها بسیار حائز اهمیت است. ضعف اصلی این روزهای ما در ادبیات نمایشی است و باید روی نگارش فیلمنامه‌های خوب متمرکز شویم تا بتوانیم این بخش را تقویت کنیم. 
 
​​​​​​​برخی هنرمندان به‌ویژه پیشکسوتان، اعتقاد دارند که دستمزدها پایین است و زندگی‌شان با این دستمزدها نمی‌چرخد. شما چه نظری درباره این موضوع دارید؟
من بازنشسته وزارت کار و امور اجتماعی هستم. درباره درآمدزایی از کار هنری نیز معتقدم که از لحاظ مادی کار هنری در مملکت ما باید کار دوم باشد، چراکه درآمد ثابتی ندارد و ممکن است یک روز باشد و روز دیگر نباشد. بازیگر اگر درآمد ثابتی داشته باشد، موفق‌تر است؛ مخصوصا در این دوره و زمانه و با این نرخ تورم. درست است که دستمزدها نسبت به گذشته تغییر کرده اما هزینه‌ها هم به همان نسبت و حتی بیشتر بالا رفته و روز به روز هم افزایش می‌یابد. هزینه‌ها نسبت به گذشته خیلی بیشتر شده است. امیدوارم تغییری در وضعیت هنرمندان به وجود بیاید.

مرور برخی نقش‌ها
۷۵ آژانس دوستی
۷۷ روزگار جوانی
۸۰ رستوران خانوادگی
۸۰ ستاره باران
۸۱ پشت‌ کنکوری‌ها
۸۱ ماجراهای امین و مینا
۸۲ بانویی دیگر
۸۳ سایه‌آفتاب
۸۶ پیامک از دیار باقی
۸۸ داراوندار 
۸۸ عملیات ۱۲۵
۸۹ موج و صخره
۹۱ حباب
۱۴۰۱  تازه‌وارد سال
۱۴۰۱ از سرنوشت ۴

زهرا صلواتی‌ - روزنامه‌نگار