۳ساعت طلایی برای انتقال قلب داریم

شاید مهم‌ترین تصویری که منتشر شد، نشستن بالگرد اورژانس تهران در بزرگراه ارتش و انتقال یک قلب برای پیوند بود. تصویری که سوالات زیادی را برای مردم به وجود آورد که چگونه یک قلب برای پیوند با هواپیما و بالگرد منتقل می‌شود. برای بررسی نحوه انتقال اعضای پیوندی بیماران مرگ مغزی گفت‌وگویی را با محمد قادری، رئیس اورژانس هوایی تهران انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

از چه زمانی به فکر انتقال اعضای پیوندی به ویژه قلب با اورژانس هوایی افتادید و کار انتقال هوایی آغاز شد؟
قلب فقط سه ساعت امکان انتقال و پیوند دارد و قلب‌ها عمدتا بین شهرهای نزدیک پیوند زده می‌شد. اولین بار هم با استفاده از هواپیمای مسافربری کار انتقال انجام شد که موفقیت‌آمیز نبود. پس از آن اداره پیوند و اورژانس تصمیم گرفتند با توجه به زمان اندک از جت اختصاصی استفاده کنند. برای اولین بار،انتقال قلب با جت اختصاصی اردیبهشت ۹۸ موفقیت‌آمیز انجام شد.

از هواپیمای اختصاصی اورژانس استفاده می‌کنید؟
خیر. ما از جت فالکون که سرعتی بین ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر بر ساعت دارد استفاده می‌کنیم. این هواپیماها متعلق به نیروی انتظامی و هوانیروز است که با همکاری این نهادها در اجاره اورژانس است.

نحوه انتقال چگونه است؟
براساس اعلام مرگ مغزی، من و تیم جراحی یک روز قبل به شهر مبدا رفته و پس از انجام عمل، قلب را به شهر محل پیوند می‌آوریم. برای هر انتقال حداقل ۱۰۰ نفر درگیر هستند. در شهر مبدا پلیس راهور با ما همکاری دارد تا سریع‌تر قلب به فرودگاه منتقل شود. بعد از آن نیروهای سپاه، پلیس و مسئولان فرودگاه کمال همکاری را با ما دارند که قلب به هواپیما برسد و خیلی زود هواپیما به پرواز درآید.

آماری از انتقال قلب‌های پیوندی با پرواز دارید؟
از ابتدای فعالیت تاکنون بیش از ۱۰۰ قلب به صورت هوایی در کشور منتقل شده است. به عنوان مثال در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۴۸عمل پیوند قلب در کشور انجام شده که ۱۶ مورد آن انتقال هوایی بوده است. حدود ۱۵ درصد قلب‌های پیوندی با پرواز منتقل می‌شوند.

چرا همه پیوندها در تهران انجام می‌شود؟
این گونه نیست. ما قلب را از شهرهای مختلف گرفته و به شهرهای دیگر برده‌ایم. برای مثال از بندرعباس به شیراز و از تهران به مشهد هم انتقال هوایی داشته‌ایم. به علت این که بیشترین پیوند قلب در تهران انجام می‌شود، برخی فکر می‌کنند ما فقط به تهران انتقال داریم. در آخرین انتقال یک بانوی اهل شهرکرد که دو سال در نوبت پیوند بود به تهران مراجعه کرد و ما قلب را از اصفهان به پایتخت آوردیم و عمل انجام شد. همان طور که گفتم ۱۵ درصد عمل‌های پیوند با انتقال هوایی انجام و مابقی در شهرهای خودشان یا نزدیک‌ترین شهر انجام می‌شود.

انتقال قلب فقط با هواپیما انجام می‌شود؟
خیر. با بالگرد بسیاری از انتقال‌ها را انجام می‌دهیم. به عنوان مثل از جهرم به شیراز یا بندرعباس به شیراز از بالگرد استفاده می‌کنیم. در مسیرهای طولانی فقط از هواپیما استفاده می‌شود.

ماجرای فیلم نشستن بالگرد در اتوبان ارتش چه بود؟
عمل پیوند در سه بیمارستان شهید رجایی، امام(ره) و مسیح دانشوری انجام می‌شود. بیشتر عمل‌های افراد زیر ۱۵ سال در بیمارستان شهید رجایی انجام می‌شود. وقتی قلب به فرودگاه مهرآباد می‌رسد اگر با آمبولانس بخواهیم به بیمارستان مسیح دانشوری برویم، یک ساعت زمان می‌برد به همین دلیل قلب را با بالگرد ۱۰ دقیقه‌ای منتقل می‌کنیم. به دلیل این که بیمارستان مسیح پد بالگرد ندارد، مجبوریم در نزدیکی آن فرود بیاییم. به همین دلیل گاهی در وسط اتوبان و گاهی ورزشگاه چمران وزارت دفاع فرود آمده و با آمبولانس قلب را منتقل می‌کنیم. در آن فیلم هم قلب از رفسنجان آمده بود و برای این که زمان را از دست ندهیم با بالگرد در اتوبان ارتش فرود آمدیم.

خاطره‌ای از انتقال‌ها دارید که برای‌تان شیرین و جذاب باشد؟
دو سال قبل و در اوج کرونا به ما اعلام شد پسر ۲۲ ساله‌ای به نام آرمان به بیمارستان مسیح دانشوری منتقل شده که مشکل قلبی دارد. او کرونای شدید گرفته و کلیه‌هایش از کار افتاده بود. رفتیم به شهری تا برای آرمان قلب بیاوریم که جراح اعلام کرد کلیه‌ها را هم باید ببریم. متعجب پرسیدم کلیه را برای چه، که جراح توضیح داد برای آرمان می‌بریم. اول فکر کردم امکان ندارد و این موضوع بیشتر کار آموزشی است و امکان ندارد کلیه و قلب را همزمان بتواند بگیرد، اما وقتی به تهران رسیدیم عمل انجام و بعد از یک هفته آرمان با کلیه و قلب جدید به بخش منتقل و حالش خوب شد.