استان اردبیل یکی از قطب های صنعت کشت و تولید
یکی از محصولات غذایی و کشاورزی که بعنوان خوشمزه ترین، مقوی ترین و البته ارزانترین تنقلات در بین عموم مردم بیشتر استفاده می شود تخمه آفتابگردان است.
این دانه مشکی رنگ را معمولا با تماشای فیلم در تلویزیون یا سینما به یاد داریم. دانه ای بسیار مغذی و روغنی که توانسته دست چرخه اقتصاد را در هر کشور و یا شهری محکم بگیرد.
تخمه آفتابگردان خواص بیشماری دارد . یکی از خواص این تخمه که حاوی سلنیوم است و یک آنتی اکسیدان قوی و عالی برای سلامت تیرویید محسوب می شود. همچنین غنی از منیزیم است که با کمک آن از مغز، قلب و ماهیچه‌ها محافظت می کند و به درمان افسردگی کمک می‌کند. ریبوفلاوین موجود در تخمه آفتابگردان به بدن کمک می کند تا کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین را به انرژی آزاد کند و باعث افزایش انرژی در هنگام تمرینات بدنسازی می‌شود.
گل آفتابگردان در مناطقی با تابستان‌های گرم که باعث شکوفاشدن گل‌ها می‌شود قابل‌رشد است. بهترین دما جهت رشد دمای ۲۱ تا ۲۵.۵ درجۀ سانتی‌گراد (۷۰ تا ۷۸ درجۀ فارنهایت) می‌باشد. بذر آفتابگردان را می‌توان هنگامی‌که دمای خاک حداقل به ۱۳ درجۀ سانتی‌گراد رسید مستقیماً در خاک کشت کرد. این در حالی است که منطقه مغان اردبیل موقعیت جغرافیایی و دمای خوبی برای رشد این گیاه دارد.
همچنین گل آفتابگردان در خاک‌های مختلف با زهکشی مناسب می‌تواند با موفقیت رشدکند. و نیاز به خاک های غنی ندارد. به‌طورکلی آفتابگردان خاک‌های غنی از هوموس، مرطوب و خنثی نزدیک به قلیایی با زهکشی خوب را ترجیح‌می‌دهد. بااین‌حال نسبت به حاصل‌خیزی خاک چندان حساس نیست و خاک‌های فقیر را نیز تحمل‌می‌کند.
همانطور که می دانيم موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی و خاک اردبیل برای کشت و کشاورزی همیشه مناسب بوده زیرا نقش پوشش گیاهی و کشاورزی در اقلیم استان پررنگ است و از پوشش مرتعی مناسبی در بسیاری از مناطق برخوردار است و وجود جنگلهای استان در شمال و شرق اردبیل و ارتفاعات طالش واقع در استان تأثیرات قابل ملاحظه ای بر استان پدید می آورند و به عنوان عوامل فرعی تأثیرگذار بر رژیم آب و هوائی می باشد.
توده های هوا به حجم بزرگی ازهوا با خصوصیات فیزیکی خاص که به دلیل قرارگرفتن در روی یک ناحیه وسیع به دلیل عبورآرام از یک منطقه بتدریج خصوصیات فیزیکی ناحیه از قبیل دما و رطوبت را به خود میگیرد. از این رو برای کاشت و برداشت گیاهی مانند آفتابگردان بسیار مناسب است.
با این حال چرا استان اردبیل که مهد صنعت تولید محصولات کشاورزی است نتوانسته از این محصول در جهت تولید و توزیع و چرخه اقتصادی استان گامی بردارد؟!
سعید خواجوی یکی از تولیدکنندگان و توزیع کنندگان موفق در زمینه تولید دانه آفتابگردان در استان اردبیل است. وی به مدت ۴ سال در این زمینه فعالیت داشته است که ماهانه ۵ تن تخمه آفتابگردان از شهرستان خوی خریداری کرده و توزیع می‌کند. از وی در خصوص اینکه چرا در استان اردبیل دانه آفتابگردان تولید و توزیع نمی‌شود سوال کردم، وی می‌گوید: همانطور که می دانیم استان اردبیل یکی از قطب های صنعت کشت و تولید و توزیع محصولات کشاورزی است و بهترین و مرغوبترین محصولات در این خطه کاشت و برداشت می شود. اما متاسفانه در چند نوع محصول از جمله تولید دانه آفتابگردان کوتاهی کرده است. زیرا بهترین آب و هوا و خاک را این استان دارا هست و جای خالی این محصول واقعا جای تعجب دارد.
وی ادامه داد: ما دانه های آفتابگردان را از شهرستان خوی تهیه می کنیم و سپس بعد از فرآوری آنها را در فروشگاه‌های استان بصورت عمده پخش می کنیم.
وی در ادامه از آغاز به کار و کاشت این دانه در استان گفت: ما در مرحله اول اقدام به تهیه زمین و کاشت این محصول کردیم اما موفق نشدیم زیرا برای این کار نیاز به وام‌های بلند مدت داشتیم که با شرایط های سختی که در نظر گرفته می شود موفق به دریافتش نشدیم.
امین حاجی بابایی از فروشندگان عمده دانه های روغنی در استان اردبیل است. وی در خصوص فراهم نشدن شرایط برای تولید دانه آفتابگردان گفت: شهر اردبیل به لحاظ آب و هوایی نمی‌تواند برای رشد این دانه مناسب باشد اما دیگر شهرهای استان از جمله گرمی و پارس آباد این شرایط را دارد که نیاز به توجه مسولان امور کشاورزی استان دارد.
فیروز بخشی یکی دیگر از فروشندگان باسابقه آجیل و تخمه در اردبیل است. وی نیز در این باره می گوید: تولید دانه های روغنی برای هر کشور و استانی بسیار موثر است زیرا بخش عمده مصرف کنندگان در زمینه مصرف روغن های خوراکی و آشپزی است.
وی ادامه داد: ما انتظار داریم این صنعت مهم در استان اردبیل به چرخه بیفتد و ما محبور نباشیم از شهر دیگری تهیه کنیم.
اما جای تاسف دارد که مسولان جوابگوی سوالهای ما نشدند و دلیل محکمی برای رسیدگی و تولید و تکثیر نشدن این دانه در استان نداشتند.
اینکه باعث اشتغال زایی چند نفر می شود بماند، اینکه در اقتصاد استان چقدر کمک خواهد کرد بماند، اما از دلسوزی مسولان شهرهای همجوار و بیخیالی مسولان خودی نمی شود گذشت.
سولماز نعمتی _ خبرنگار
